એક નવી શરૂઆત

વાર્તા – સુમન વાજપેયી

રોજરોજ ટ્રાફિક જામ, નેતાઓની રેલીઓ, વીઆઈપી મૂવમેન્ટ અને હંમેશાં થતા ફેરફારના લીધે દિલ્લીમાં ટ્રાવેલિંગ દિવસેદિવસે સમસ્યા બની રહ્યું છે. જેા તમે કોઈ મોટી પોસ્ટ પર છો તો કારમાં ટ્રાવેલ કરવું તમારી જરૂરિયાત બની જાય છે. મોટા શહેરમાં પ્રતિભાનો મુદ્દો પણ એક સમસ્યા બની ગયો છે. ડ્રાઈવર રાખવાનો અર્થ છે કે તેની પર ખર્ચ અને પછી તેના નખરાં. ટ્રાફિક જામ રસ્તા પર અડધાથી વધારે લોકોને કાર ચલાવતા ન આવડતી હોય, કાર ચલાવવી એક પડકાર છે અને આ સ્થિતિમાં ડ્રાઈવિંગ એન્જેાય કરવું તો બિલકુલ શક્ય નથી. સમરને ડ્રાઈવિંગ કરવું ખૂબ ગમે છે, પણ રોજરોજની સમસ્યાથી છુટકારો મેળવવા માટે તેણે વિચાર્યું કે હવે તે હોદ્દો ભૂલીને મેટ્રો ટ્રેનમાં જશે. લોકો અથવા જુનિયરને જે કહેવું હોય તે કહે, કંપની જે પેટ્રોલનો ખર્ચ આપે છે, તે બચાવવાના ચક્કરમાં મેટ્રોમાં આવે છે, આ વાત તેને સાંભળવા મળી, પણ તેને મોં પર બોલવાની કોઈની હિંમત નહોતી. શરૂઆત ના કેટલાક દિવસમાં તેને પણ મુશ્કેલી થઈ. મેટ્રોમાં કાર જેવો આરામ તો નહોતો મળતો, પણ કમ સે કમ તે ઓફિસ સમયસર પહોંચી જતો હતો અને તે પણ ટ્રાફિક જામ વિના. જેાકે મેટ્રોમાં એટલી ભીડ હોય છે કે ક્યારેક-ક્યારેક તેને અકળામણ થવા લાગતી હતી. ધીરેધીરે તેને મેટ્રોમાં સફર કરવાની મજા આવવા લાગી.

દિલ્લીની લાઈફલાઈન બનેલી મેટ્રોમાં ભાતભાતના લોકો. લેડીઝનો અલગ ડબ્બો હોવા છતાં તેમનો કબજે તો દરેક ડબ્બામાં હોય અને આ વાતે પુરુષને ચિડાતા જેાવા અને તેમની વાતની મજા લેવી પણ જાણે તેનું રૂટિન થઈ ગયું. પુરુષના ડબ્બામાં પણ મહિલાઓ માટે અનામત સીટ હોય છે, પરંતુ આ સીટ પર તે ક્યારેક જ બેસતો હતો. તે દિવસે મેટ્રો અપેક્ષા કરતા ખાલી હતી. સરકારી રજા હતી. તે ખૂણાની સીટ પર બેઠો. તે છાપું વાંચવામાં લીન હતો એટલામાં એક મધુર અવાજ તેના કાનમાં સંભળાયો, ‘‘એક્સક્યૂઝ મી.’’ તેણે જેાયું. લગભગ ૩૦-૩૨ વર્ષની કમનીય દેહવાળી એક મહિલા તેની સામે ઊભી હતી. એકદમ પરફેક્ટ ફિગર… ચરબી ક્યાંય વધારે નહીં, ક્યાંય ઓછી નહીં. તેણે પર્પલ કલરની સિફોનની પ્રિન્ટેડ સાડી અને સ્લીવલેસ બ્લાઉઝ પહેર્યો હતો. ગળામાં મોતીની માળા પહેરી હતી અને ખભા પર ડિઝાઈનર બેગ. હોઠ પર પર્પલ લિપસ્ટિક ડિફરન્ટ લુક આપી રહી હતી. કોમળતા અને સુંદરતા બંને એકસાથે. તે એકીટશે જેાઈ જ રહ્યો. ‘‘એક્સક્યૂઝ મી, આ લેડીઝ સીટ છે. ઈફ યૂ ડોંટ માઈન્ડ.’’ તેેણે ખૂબ જ નમ્રતાથી કહ્યું. ‘‘યા શ્યોર.’’ સમર ઝડપથી ઊભો થઈ ગયો. આગામી સ્ટેશન આવવાની જાહેરાત થઈ હતી એટલે કે તે ખાન માર્કેટથી ચઢી હતી. સમર તેને જેાતો જ રહ્યો. વારંવાર તેનું ધ્યાન તેની પર જતું હતું. તે ન ઈચ્છવા છતાં પણ તેને જેાતો રહ્યો, દિલ હતું કે જાણે તેની તરફ આકર્ષાઈ રહ્યું હતું, પરંતુ આ રીતે એકીટશે જેાવાનો અર્થ હતો કે જાણે પુરુષની ખરાબ શ્રેણીમાં ગણતરી થવી અને આ સમયે તો તે એવું નહોતો ઈચ્છતો. તેના ૩૫ વર્ષના જીવનમાં કોઈ મહિલા પ્રત્યે આ રીતે આકર્ષણ અથવા કોઈને સતત જેાતા રહેવાની ઈચ્છા આ પહેલાં ક્યારેય તેની અંદર આટલી અધીરાઈથી ડોકિયા નહોતી કરતી. આમ પણ સફર લાંબી હતી અને તે તેમાં કોઈ પ્રકારનો વિચ્છેદ નહોતો ઈચ્છતો.

વેલ સેટલ્ડ અને શિક્ષિત તેમજ કલ્ચર્ડ ફેમિલીનો હોવા છતાં ખબર નહીં કેમ તેને હજી સુધી સારી લાઈફ પાર્ટનર નહોતી મળી. ક્યારેક તેને છોકરી નથી ગમતી તો ક્યારેક તેના માતાપિતાને. ક્યારેક છોકરીના બેકગ્રાઉન્ડ પર દાદીમાની મનાઈ થતી. એવું નહોતું કે લગ્ન માટે તેણે સેટ રૂલ્સ બનાવ્યા હતા, પણ ખબર નહીં કેમ ૨૫ વર્ષની ઉંમરથી લગ્ન માટે છોકરી પસંદ કરવાનો પ્રયાસ ૩૫ વર્ષ સુધી પણ કોઈ પ્રકારના નિર્ણય પર નહોતો આવ્યો. ધીરેધીરે ચોઈસ પણ ઓછી થવા લાગી હતી અને સંબંધ આવવાના પણ ઘટી ગયા હતા. તેણે પણ એકાકી જીવન એન્જેાય કરવાનું શરૂ કરી દીધું હતું. હવે તો મમ્મીપપ્પા અને ભાઈબહેન પણ તેને પૂછતાંપૂછતાં થાકી ગયા હતા કે તેને કેવી છોકરી જેાઈએ. તે હંમેશાં કહેતો છોકરી કોઈ ફોટો ફ્રેમ તો છે નહીં, જે પરફેક્ટ આકાર અને ડિઝાઈનની મળી જાય. મારા મનમાં તેની કોઈ ઈમેજ જ નથી, મને જેાવી જેાઈએ સામે આવશે તો હું જાતે તમને જણાવી દઈશ. ત્યાર પછી પરિવારજનો પણ શાંત થઈને બેસી ગયા હતા અને તે પણ મસ્ત રહેવા લાગ્યો હતો. તે સીટ પરથી ઊઠી તો એક વાર તેણે ફરીથી તેને જેાઈ. એક સ્વાભવિક સ્મિત જાણે તેના ચહેરાનો ભાગ જ બની ગયું હતું. ગાલ પર ડિમ્પલ પડતા હતા. સમર ધ્રૂજી રહ્યો હતો. શું છે આ… તેની અંદર કેમ ધ્રુજારી થઈ રહી છે. તે કોઈ ૨૦-૨૧ વર્ષનો નવયુવાન તો નથી, એક મેચ્યોર વ્યક્તિ છે… તેમ છતાં તેના રુંવાડાં કેમ ઊભા થઈ ગયા હતા. અનોખી ફીલિંગ થઈ… અજાણી… આ પહેલાં ક્યારેય કોઈ છોકરીને જેાઈને આવું ફીલ થયું નહોતું. જાણે મિલ્સ એન્ડ બૂન્સનું કોઈ પાત્ર પાનામાંથી નીકળીને તેની અંદર આવ્યું હોય અને તેને આંદોલિત કરી રહ્યું હોય. આ ખાસ ફીલિંગ તેને લલચાવી રહી હતી. નેહરુ પેલેસ ઊતરીને જ્યાં સુધી મેટ્રો ચાલુ ન થઈ તે તેને જેાતો જ રહ્યો. મન તો થતું હતું કે તે પણ ઊતરી જય અને જાણી શકે કે તે ક્યાં કામ કરે છે, પણ તેને એ યોગ્ય ના લાગ્યું. તેણે ઓખલા જવાનું હતું, પરંતુ મેટ્રોમાંથી ઊતરીને તેને લાગ્યું કે જાણે તેનું મન તો તે ખૂણાની સીટ પર જ જઈને અટકી ગયું છે.

ઓફિસમાં પણ તે બેચેન જ રહ્યો. કામ કરી રહ્યો હતો, પણ કોંસન્ટ્રેશન જાણે ગાયબ થઈ ગયું હતું. તેના મનમાં સવાલો થતા હતા કે તે મહિલા વિશે તે આટલું કેમ વિચારી રહ્યો છે. તેની અંદર મનનો દરિયો તોફાને ચડ્યો છે, તે કેમ ઈચ્છે છે તેની સાથે ફરીથી મુલાકાત થાય… ઘણી વાર તેણે પોતાના વિચાર પર ફાઈલનો બોજ નાખવા ઈચ્છ્યો, ઘણી વાર કમ્પ્યૂટર સ્ક્રીન પર વ્યસ્ત રહેવાનો પ્રયાસ કર્યો, પણ નિષ્ફળ રહ્યો. સ્વયં પર ગુસ્સો પણ આવ્યો કે કોઈના વિશે મનમાં આવા વિચાર આવવા સારી વાત નથી. તેમ છતાં ઘરે ગયા પછી અને પૂરી રાત તેનામાં અંદરબહાર ફેલાયેલી ધ્રુજારી અનુભવવા લાગ્યો. સવારે વારંવાર વિચારી રહ્યો હતો કે આજે પણ મેટ્રોમાં તેની સાથે મુલાકાત થઈ જય. પછી એકલોએકલો હસવો લાગ્યો. માની લો તેણે તે મેટ્રો પકડી તો પણ શું ગેરન્ટી છે કે તે આજે પણ એ જ ડબ્બામાં ચઢશે, જેમાં તે હોય. તેને લાગતું હતું કે તેની હાલત આવી જ રહી તો ક્યાંક તે સ્ટોકર ન બની જાય. સમર પોતાની જાતને સંભાળ… તેણે જાતને જ સલાહ આપી. મેચ્યોર વ્યક્તિ આ રીતે હરકત કરતા સારા નથી લાગતા… ઠીક છે પણ ખાન માર્કેટ આવતા જ નજર તેને શોધવા લાગી, પણ તે દેખાઈ નહીં. હવે તો જાણે સવારસાંજ તેને શોધવી એ જ તેનું રૂટિન થઈ ગયું હતું. તેને લાગ્યું કે શક્ય છે તે રોજ ટ્રાવેલ ન કરતી હોય. સમર ઉદાસ રહેવા લાગ્યો હતો… કોઈ આ રીતે દિમાગ પર છવાઈ જાય છે. તેણે ક્યારેય વિચાર્યું નહોતું. શું આ જ લવ એટ ફર્સ્ટ સાઈટ કહેવાય છે. પુસ્તક અને ફિલ્મની વાતો જેની તે ક્યારેક મજાક ઉડાવતો હતો આજે તેને સાચી લાગી રહી હતી. એક વાર તો તે ક્યાંક દેખાય. ખાન માર્કેટમાં સમરને શોપિંગ કરવી હતી. વેલેન્ટાઈન ડે હોવાથી ભીડ ખૂબ હતી. બજાર લાઈટોથી ઝગમગી રહ્યું હતું, ખરીદી કરીને તે કોફી કેફે ડેમાં ગયો. કોફી પીને થાક ઊતરી ગયો. એક સિપ લીધો જ હતો કે સામેથી તે અંદર આવતી દેખાઈ. હાથમાં કેટલાક પેકેટ હતા. આજે મરૂન કલરની કુરતી અને ક્રીમ કલરની લેંગિંગ પહેરી હતી. કાનમાં ડેંગલર્સ લટકી રહ્યા હતા, જે વચ્ચેવચ્ચે તેની લટને સ્પર્શી રહ્યા હતા. ચાન્સની વાત છે તમામ ટેબલ બિઝી હતા. તે ખચકાટ વિના તેની સામેની ખુરશી પર આવીને બેસી ગઈ.

કોફીનો ઓર્ડર આપીને તે તેના મોબાઈલ પર આંગળી ફેરવવા લાગી. પછી અચાનક બોલી, ‘‘આઈ હોપ મારા અહીં બેસવાથી તમને કોઈ પ્રોબ્લેમ નહીં હોય… અને કોઈ ટેબલ ખાલી નથી…’’ તેની વાત પૂરી થતા પહેલાં જ તરત સમર બોલ્યો, ‘‘ઈટ્સ માય પ્લઝર.’’ ‘‘ઓહ રિયલી.’’ તેણે કંઈક આ અંદાજમાં કહ્યું કે સમરને લાગ્યું જાણે તેણે કટાક્ષ કર્યો. ક્યાંક તેના ચહેરા પર આવેલા ભાવનો તે કોઈ ખોટો અર્થ તો નથી કાઢી રહી… ક્યાંક એ વિચારે કે તે તેની પર લાઈન મારવાનો પ્રયાસ કરી રહ્યો છે. ‘‘આમ તો તમને ખૂણાવાળી સીટ જ ગમે છે… ડિસ્ટબેંસ ઓછો થાય છે અને તમને આમ પણ ગમતું નથી કે કોઈ તમારી લાઈફમાં તમને ડિસ્ટર્બ કરે… તમને તમારા મુજબ નિર્ણય લેવા ગમે છે.’’ આશ્ચર્ય, ખબર નહીં કેવાકેવા ભાવ તેના ચહેરા પર છવાઈ ગયા. ‘‘તમે પરેશાન ન થશો, સમર… મેં તે દિવસે મેટ્રોમાં જ તમને ઓળખી લીધા હતા. સંયોગ જુઓ ફરી તમારી સાથે મુલાકાત થઈ તો વિચારી રહું છું આજે વર્ષોથી દબાવેલો ગુસ્સો કાઢી જ દઉં. તમારું આશ્ચર્ય વાજબી છે. બની શકે છે કે તમે મને ઓળખી નથી, પણ હું તમને ભૂલી નથી શકી. અત્યાર સુધી તો તમને તમારી પરફેક્ટ લાઈફ પાર્ટનર મળી જ ગઈ હશે. સારું છે, નહીં તો કારણ વિના છોકરીઓને રિજેક્ટ કરવાનો સિલસિલો ચાલુ રહેતો.’’ ‘‘આપણે પહેલાં મળી ચૂક્યા છીએ કે શું?’’ સમરે સંકોચાતા પૂછ્યું. સમર ક્યાં તો તેની સાથે મુલાકાત થવાની ઈચ્છા હતી અને ક્યાં હવે તે જ કહી રહી હતી કે તેને જાણે છે અને એટલું જ નહીં, તેને કઠેડામાં ઊભો કરી દીધો હતો. ‘‘આપણે મળ્યા તો નથી, પણ આપણો પરિવાર એકબીજાને જરૂર મળ્યો છે.

થોડું દિમાગ પર જેાર આપો તો યાદ આવશે કદાચ કે એક વાર તમારા પરિવારજનો મારા ઘરે આવ્યા હતા. અહીં શાહજહાં રોડ પર રહેતા હતા ત્યારે અમે. પપ્પા આઈએએસ ઓફિસર હતા. આપણા લગ્નની વાત ચાલી હતી. તમારા પરિવારને હું ગમતી હતી. તેમણે મને તમારો ફોટો બતાવ્યો હતો. તે તો ફટાફટ લગ્ન નક્કી કરવા તૈયાર થઈ ગયા હતા. પછી નક્કી થયું કે તમારી અને મારી મુલાકાત પછી જ આગળની વાત નક્કી થશે. હું ખુશ હતી અને મારા મમ્મીપપ્પા પણ કે આટલા સંસ્કારી અને એજ્યુકેટેડ લોકોને ત્યાં મારો સંબંધ નક્કી થઈ રહ્યો છે. આપણી મુલાકાત થાય તે પહેલાં જ પપ્પા પર કોઈએ ફ્રોડ કેસ કરી દીધો. તમારા દાદીમાએ ઘરે આવીને ખૂબ સંભળાવ્યું કે આવા ઘરમાં જ્યાં બાપ અપ્રામાણિકતાથી પૈસો લાવે છે અમારે સંબંધ નથી કરવો. પપ્પાએ ખૂબ સમજાવ્યા કે તેમને કોઈએ ફસાવ્યા છે, પણ તેમણે એક ન સાંભળી. ‘‘મને દુખ થયું, પણ એટલે નહીં કે તમારા સાથે સંબંધ ન થયો, પણ એટલે કે સત્ય જાણ્યા વિના આરોપ મૂકીને તમારા દાદીમાએ મારા પપ્પાનું અપમાન કર્યું હતું. ત્યાર પછી મેં નક્કી કરી લીધું હતું કે લગ્ન કરવા જ નથી. પપ્પા તો નિર્દોષ સાબિત થયા, પણ મારો સંબંધ તૂટવાનું દુખ સહન ન કરી શક્યા અને આ દુનિયા છોડીને ચાલ્યા ગયા.’’ ‘‘આપણા સમાજમાં કોઈ છોકરીને રિજેક્ટ કરવી સામાન્ય વાત છે, પણ કોઈ એક વાર પણ એ નથી વિચારતું કે તેનાથી તેના મન પર શું વીતે છે, તેના પરિવારની આશા કેવી રીતે વિખેરાઈ જાય છે… તમને કોઈ રિજેક્ટ કરે તો કેવું લાગે સમર?’’ ‘‘મારો વિશ્વાસ કર…’’ ‘‘મારું નામ નિધિ છે.’’ નામ સાંભળીને સમરને લાગ્યું કે જાણે ઘરમાં તેણે કેટલીય વાર આ નામ સાંભળ્યું હતું. મમ્મીપપ્પા, ભાઈબહેન અને દાદીમાના મોંથી. તે પણ કેટલીય વાર કે છોકરી તો તે જ સારી હતી, પણ તેનો બાપ… દાદીમા તેની સાથે લગ્ન થઈ જાય તો ભાઈ આજ સુધી કુંવારો ન હોત, તેણે બહેનને પણ કેટલી વાર આ કહેતા સાંભળી હતી, પણ તમારી જિદ્દે ગરબડ કરી દીધી…

પપ્પા પણ દાદીમાને કેટલીય વાર મહેણું મારતા હતા. આજ સુધી જેટલી પણ છોકરીઓ જેાઈ હતી, સમર માટે તે જ મને વધારે ગમી હતી. મમ્મીના મોઢેથી પણ તે આ વાત સાંભળી ચૂક્યો હતો. તેણે જેને જેાઈ ન હોય તે વિશે શું કહેતો. તેથી ચુપ જ રહેતો હતો. ‘‘નિધિ, ખરેખર મને કંઈ ખબર નથી. જેાકે ઘરમાં ઘણી વાર તારી વાત થતી હતી, પણ તું મારા માટે અજાણ હતી. આઈ એમ સોરી… મારા પરિવારના લીધે તારા પપ્પા ગુજરી ગયા અને આટલું અપમાન સહન કરવું પડ્યું. પણ…’’ કહેતાંકહેતાં સમર અટકી ગયો. છેવટે કેવી રીતે કહેતો કે જ્યારે તેને જેાઈ છે તેના દિલદિમાગ પર છવાઈ ગઈ છે. તેના દિલની વાત કહીને તે તેનું દિલ ન દુભાવે અને પછી તેણે જ તેને રિજેક્ટ કરી દીધો તો શું થશે… ‘‘સમર, તમે મને સોરી ન કહો. આ તો સામાન્ય છોકરીની વિડંબણા છે, જે દરેક રીતે લાયક હોવા છતાં તેણે સહન કરવું પડે છે. એની વે જાઉં છું. આઈ હોપ ફરી આપણી મુલાકાત…’’ ‘‘થાય…’’ સમર બોલ્યો, ‘‘ભૂલ સુધારવાની એક તક તો બધાને મળે છે. આ મારું કાર્ડ છે. ફેસબુક પર તમને શોધીને ફ્રેન્ડ રિક્વેસ્ટ મોકલીશ, પ્લીઝ નિધિ એક્સેપ્ટ કરી લેજે… વિશ્વાસ છે કે તમે રિજેક્ટ નહીં કરો… હવેથી ખૂણાની સીટ પર બેસીશ નહીં.’’ સમરે વિઝિટિંગ કાર્ડ તેને આપીને કહ્યું, ‘‘જૂની વાત ભુલાવીને નવી શરૂઆત કરી શકાય છે.’’ કાર્ડ લેતા નિધિએ તેની શોપિંગ બેગ ઉઠાવી. બહાર જવા લાગી એટલામાં તેના ડેંગલરે તેના વાળની લટને સ્પર્શ કરી જાણે લટ કહેતી હોય કે આ વખતે એક્સેપ્ટ તમારે કરવાનું છે.