પ્રોફેશનલ વર્લ્ડમાં મહિલાઓ માટે ગર્ભાવસ્થાનો સમય પડકારરૂપ હોય છે. માત્ર શારીરિક રીતે જ નહીં, પણ આ સમયે તેમની સમક્ષ માનસિક રીતે અનેક પડકાર છે. ગર્ભાવસ્થા દરમિયાન આવતા પડકારોમાંથી એક નોકરીના સ્તરે અનુભવાતો પડકાર છે. આ સંદર્ભમાં એક અભ્યાસમાં એ વાત સામે આવી કે ગર્ભાવસ્થા દરમિયાન મોટાભાગની મહિલાઓને નોકરીમાંથી બરતરફ થવાનો ડર સતાવતો હોય છે. મોટાભાગની નોકરિયાત મહિલાઓને એવું લાગતું હોય છે કે ગર્ભવતી થવાથી તેમની નોકરી પર જેાખમ ઊભું થઈ શકે છે. તેમને નોકરીમાંથી બરતરફ કરવામાં આવી શકે છે, જ્યારે પિતા બનનાર પુરુષોને તો હંમેશાં નોકરી અથવા તેમના કાર્યસ્થળે પ્રોત્સાહન મળતું હોય છે.
શું કહે છે અભ્યાસ અમેરિકાની ફ્લોરિડા સ્ટેટ યુનિવર્સિટીની શોધ સાથે જેાડાયેલ આ કારણને એપ્લાઈડ મનોવિજ્ઞાનની જર્નલમાં પ્રકાશિત કરવામાં આવ્યું છે. તેમાં એ વાતને સમર્થન આપવામાં આવ્યું છે કે મા બનનાર મહિલાઓ એવું અનુભવે છે કે ગર્ભાવસ્થા દરમિયાન તથા બાદમાં કાર્યસ્થળ પર તેમનું યોગ્ય રીતે સ્વાગત કરવામાં નથી આવતું. આ અભ્યાસમાં જેાવા મળ્યું છે કે જ્યારે નોકરિયાત મહિલાઓએ પોતાની પ્રેગ્નન્સીનો ઉલ્લેખ મેનેજર અથવા સહકર્મીઓ સામે કર્યો ત્યારે તેમને કરિયરના ક્ષેત્રમાં પ્રમોશન આપવાના દરમાં ઘટાડો જેાવા મળ્યો હતો. મહિલા સશક્તીકરણના આ સમયગાળામાં જ્યારે મહિલાઓ દરક ક્ષેત્રે સફળતા મેળવી રહી છે, ત્યારે આ પ્રકારના ખુલાસા થોડા હતોત્સાહિત કરે છે, પરંતુ આ વાસ્તવિકતા છે. ક્યાંક ને ક્યાંક ઘરપરિવારની સાથે કાર્યસ્થળની બેવડી જવાબદારી વચ્ચે મહિલાની કરિયર પાછળ રહી જાય છે. તે ઈચ્છવા છતાં બંને ક્ષેત્રમાં એકસાથે ઉત્તમ પરિણામ નથી આપી શકતી.
એ હકીકત પણ ન નકારી શકાય કે લગ્ન પછી એક મહિલાનું પ્રાકૃતિક દાયીત્વ પોતાના પરિવાર તરફ હોય છે. વડીલોની સેવા, પતિ તથા બીજા પરિવારજનોની સારસંભાળ, બાળકોનો ઉછેર જેવા કામ તેને નિભાવવા પડે છે. ઉપરાંત લગ્ન પછી પરિવારને આગળ વધારવો પણ એક સામાજિક જવાબદારી રહે છે. આમ પણ સામાન્ય ભારતીય ઘરમાં એક મા પાસેથી અપેક્ષા રાખવામાં આવે છે કે તે દરેક પ્રકારના હિતનું ખાસ ધ્યાન રાખે. ગર્ભાવસ્થા અને ત્યાર પછીના ૧-૨ વર્ષ મહિલાને પોતાની સાથેસાથે આવનાર નવા મહેમાનની સુરક્ષા અને જરૂરિયાતોનું પણ પૂરું ધ્યાન રાખવાનું હોય છે. આ સ્થિતિમાં જેા તેને ઘર તરફથી પૂરો સપોર્ટ, સારું વાતાવરણ, આવવાજવા એટલે કે ટ્રાન્સપોર્ટની ઉત્તમ સુવિધા ન મળે, તો એક નવી મા માટે બધું મેનેજ કરવું ખૂબ મુશ્કેલ બની જાય છે.
