વાર્તા - શકુંતલા સિંહા
દિપક ઉત્તર બિહારના નાના શહેર વૈશાલીમાં રહેતો હતો. વૈશાલી પટણાથી લગભગ ૩૦ કિલોમીટર દૂર છે. ૧૯૮૨ માં ગંગા નદી પર ગાંધી સેતુ બન્યા પછી વૈશાલીથી પટણા આવવું જવું સરળ થઈ ગયું હતું. વૈશાલીની પોતાની એક અલગ ઐતિહાસિક ઓળખ પણ છે. દીપક આ જ વૈશાલીના એન.એન.એસ. કોલેજમાંથી બી.એસ.સી. કરી રહ્યો હતો. તેની માતા તેના બાળપણમાં જ ગુજરી ગઈ હતી. તેના પિતા રામલાલની કપડાની દુકાન હતી. દુકાન ન તો નાની હતી કે ન મોટી, કમાણી ફક્ત એટલી હતી કે બાપદીકરાનું ગુજરાન ચાલી જતું હતું. બચત તો ના બરાબર હતી. વૈશાલીમાં જ એક નાનું પૂર્વજેાનું ઘર હતું અને બીજી કોઈ સંપત્તિ નહોતી. દીપક તો પટણા જઈને ભણવા માંગતો હતો, પણ પપ્પાની ઓછી કમાણીના કારણે તે શક્ય ન બન્યું. દીપક હજી છેલ્લા વર્ષમાં હતો કે અચાનક હાર્ટએટેકમાં તેના પિતા ગુજરી ગયા. તેણે ગમે તેમ કરીને ભણવાનું પૂરું કર્યું. તે દુકાનમાં નહોતો બેસવા માંગતો. બસ તેને નોકરીની શોધ હતી. તેણે તો ઈન્ડિયન સિવિલ સર્વિસના સપનાં જેાયા હતા કે પછી બિહાર લોક સેવા આયોગના દ્વારે રાજ્ય સરકારના અધિકારીના, પણ હવે તો તેને તરત નોકરી જેાઈતી હતી.
દીપકે, ભારતીય વાયુસેનામાં એરમેનની નિયુક્તિની જાહેરાત વાંચી, તો એપ્લિકેશન કરી દીધી, તેને લેખિત, ઈન્ટરવ્યૂ અને મેડિકલ ટેસ્ટ બધામાં સફળતા મળી. તેણે વાયુસેનાના ટેક્નિકલ ટ્રેડમાં એરમેનનું પદ જેાઈન કરી લીધું. ટ્રેનિંગ પછી તેનું પોસ્ટિંગ પઠાણકોટ એરબસમાં થયું. ટ્રેનિંગ દરમિયાન જ તે સિનિયર અધિકારીઓની પ્રશંસાને પાત્ર બની ગયો. પોસ્ટિંગ પછી એરબસ પર તેની કાર્યકુશળતાથી સીનિયર અધિકારી ઘણા ખુશ હતા. વાયુસેનાના રશિયન પ્લેનને વચ્ચેવચ્ચે મેઈન્ટેનન્સ માટે રશિયા જવું પડતું હતું. દીપકના ઓફિસરે તેને જણાવ્યું કે તેને પણ જલદી રશિયા જવું પડશે તે આ સાંભળીને ઘણો ખુશ થયો. તેણે જલદીજલદી કેટલાક એવા રેગ્યુલર બેસ ઉપર ઉપયોગ થતા રશિયન શબ્દો અને વાક્યો શીખી લીધા. તેનો એક મિત્ર, જે ૨ વાર રશિયા જઈ ચૂક્યો હતો તેની પાસેથી હેવી રશિયન ઓવરકોટ પણ ઉધાર લઈ લીધો. રશિયાની કડકડતી ઠંડી માટે તે ઘણો જરૂરી હતો. ૧ મહિનાની અંદર જ દીપકને એક રશિયન પ્લેનની સાથે બેલારશિયાની રાજધાની મિસ્ક જવું પડ્યું. તે જહાજનું કારખાનું ત્યાં જ હતું. ત્યાં સુધી સોવિયેત સંઘના ભાગલા થઈ ગયા હતા અને બેલારશિયા એક અલગ રાષ્ટ્ર્ર બની ગયું હતું. પોતાના મિત્રોની સલાહ પ્રમાણે તેણે ભારતથી કેટલીક વસ્તુઓ જે રશિયાને ઘણી પસંદ હતી તે રાખી લીધી. તે સ્થાનિક લોકોના મિત્ર બનવામાં કામ આવતી હતી, જેાકે જહાજ પોતાનું જ હતું તેથી વજનની કોઈ હદ નહોતી. તેણે ટૂથપેસ્ટ, પર્ફ્યૂમ, સુગંધિત દાર્જિલિંગ ચા-પત્તી, બ્રાન્ડેડ કોસ્મેટિક વગેરે સાથે રાખી લીધા. ‘‘લેડીઝ કોસ્મેટિક ત્યાંની છોકરીઓને ઈમ્પ્રેસ કરવામાં ઘણા કામ આવશે.’’ એવું તેના મિત્રોએ જતા સમયે કહ્યું હતું. મિસ્કમાં લેન્ડ કર્યા પછી દીપકનો ભેટો કડકડતી ઠંડીથી થયો. માર્ચના મધ્યમાં પણ ન્યૂનતમ ઉષ્ણતામાન શૂન્યથી થોડું નીચે હતું. મિસ્કમાં તેની ઓછામાં ઓછી ૨ અઠવાડિયા રોકાવાની સંભાવના હતી. ચાલો, તેના મિત્રનો ઓવરકોટ પ્લેનથી નીકળતા જ કામ આવી ગયો. દીપકની સાથે પાઈલટ, કો-પાઈલટ, એન્જિનિયર અને ક્રૂ મેમ્બર્સ પણ હતા. દીપકને એક હોટલમાં એક સહકર્મી સાથે રૂમ શેર કરવાનો હતો. તે મિસ્ક પહેલાં પણ આવી ગયો હતો. તેણે દીપકને રશિયનો સાથે મિત્રતા કરવાની ટિપ્સ પણ આપી.
