ફ્લર્ટ

વાર્તા – પૂનમ અહમદ.

નૈના, માહા અને દલજીત ત્રણેય શેતાન છોકરીની આંખમાં હસતાંહસતાં પાણી આવી ગયું હતું. થોડા સમય પહેલાં ત્રણેય ચુપચાપ પોતપોતાના લેપટોપ પર બિઝી હતી. ત્રણેય મુંબઈના વાશી એરિયાની એક સોસાયટીમાં ટૂ બેડરૂમ શેર કરતી હતી. ત્રણેય એક જ ઓફિસમાં કામ કરતી હતી અને બસથી ઓફિસ આવજા કરતી હતી, પરંતુ હવે મોટાભાગ ઘર પરથી કામ કરતી હતી. ત્રણેય ખૂબ બોલ્ડ એન્ડ બ્યૂટિફુલ ટાઈપની છોકરી હતી. ‘વીરે દી વેડિંગ’ મૂવીની છોકરી જેવી. ખૂબ સમજદાર હતી, તેથી કોઈ તેમને મૂરખ બનાવી શકે તેમ નહોતું.
તેમના બોસ અનિલ પણ ત્યાં રહેતા હતા. તેમણે આ ત્રણેયને આ ફ્લેટ અપાવ્યો હતો. તેઓ થોડા રોમેન્ટિક હતા. તેમણે વિચાર્યું હતું કે આ ત્રણેય સુંદરીઓ તેમની અંડરમાં કામ કરે છે અને તેમનું ઘર પણ નજીકમાં થશે તો થોડું ઘણું ફ્લર્ટિંગ કરતો રહીશ. વાસ્તવમાં અનિલ દરેક છોકરીને પ્રેમ કરી શકે છે. દરેક છોકરીને ખાતરી અપાવી શકે છે કે તે જ દુનિયાની સૌથી સુંદર છોકરી છે. કોઈ પણ છોકરી સાથે તેમની વાત કરવાની જે રીત હોય છે, તેને જેાઈને એમ લાગે છે કે જાણે તેમણે ડાયલોગ મારવાની ક્યાંક ટ્રેનિંગ લીધી ન હોય.
ઘણા બધા લોકોને આ વાત પર અનિલ પર ગુસ્સો આવી જતો હતો કે તેઓ આ સોસાયટીના સેક્રેટરી છે અને પોતાની જવાબદારીને જરા પણ સમજતા નથી. અહીતહીં પોતે ગંદકી ફેલાવતા રહે છે. ક્યારેક સિગારેટના ઠૂંઠા રોડ પર ફેંકીને ચાલ્યા જશે, ક્યારેક આમતેમ થૂંકશે અને તેમને એમ લાગતું હોય છે કે તેઓ બધાને ખૂબ ગમે છે.
જાણો છો અનિલની સૌથી મોટી વિશેષતા કઈ છે? તેઓ ફ્લર્ટ કરે છે અને સામેની છોકરીને જાણ નથી થતી કે તેની સાથે ફ્લર્ટિંગ થઈ રહ્યું છે. એક તો તેઓ ઉંમરમાં મોટા છે. વળી ઓફિસમાં સીનિયર છે. કોઈ પણ છોકરી સાથે તેઓ વાત કરે છે ત્યારે એટલી ગ્રેસફુલી કરે છે કે હોશિયારમાં હોશિયાર છોકરી પણ પકડી નથી શકતી કે અનિલ તેની સાથે ફ્લર્ટ કરી રહ્યા છે. જરા પણ આડીઅવળી વાતો તેઓ કરતા નથી.
‘‘આજે તમારે વધારે કામ નથી ને? જેા મોડું થાય તો મારી કારમાં આવજેા. આપણે એક જ સોસાયટીમાં જવાનું છે. મારું કહેવું છે કે રોજ મારી સાથે આવજા કરી શકો છો.’’
‘‘હું આજે જે કંઈ છું તે મારી વાઈફના સપોર્ટથી છે. મારી વાઈફ ખૂબ સારી છે.’’
‘‘આજે તમે ખૂબ સુંદર દેખાઈ રહ્યા છો. આ કલર તમને ખૂબ સૂટ કરે છે… વગેરેવગેરે.’’
‘‘આ ઓફિસ નથી, એક ફેમિલી છે. તમને જેાબમાં કોઈ પ્રોબ્લેમ હોય તો સંકોચ વિના મને કહી શકો છો.’’

હવે વિચારો, આવી વાત પર શું ઓબ્જેક્શન હોઈ શકે છે. વાસ્તવમાં અનિલને છોકરીઓ સાથે વાત કરવાનો, તેમને જેાક્સ અને મેસેજ ફોરવર્ડ કરવાનો ખૂબ શોખ છે. જેાકે હજી સુધી ત્રણેય છોકરીમાંથી કોઈએ પણ એકબીજા સાથે અનિલ વિશે કઈ જ એમ વિચારીને કહ્યું નહોતું કે જવા દો, બોસ છે. કદાચ મને સ્પેશિયલ સમજે છે,તેથી મને થોડું વધારે મહત્ત્વ આપે છે અને તેથી થોડી સ્પેશિયલ નજરથી મને જુએ છે અને તેમાં ખોટું પણ શું છે. કોઈ નુકસાન તો નથી પહોંચાડી રહ્યા ને. હવે આ ત્રણેય છોકરીઓ ખૂબ ખરાબ રીતે હસી રહી છે ને, તે એટલા માટે કે હજી થોડી વાર પહેલાં પોતાના ફોનમાં અનિલનો મેસેજ દલજીત બોલી પડી હતી, ‘‘યાર, અનિલ કોરોના પોઝિટિવ થઈ ગયા છે અને હોસ્પિટલમાં એડમિટ છે. તેમના બાળકો વિદેશમાં છે અને તેમની વાઈફ બિચારી એકલી છે.’’
નૈના અને માહાના હાથમાં પોતપોતાના ફોન હતા, પછી બંનેએ એકસાથે કહ્યું, ‘‘શું તને પણ મેસેજ મોકલ્યો છે? મને પણ મોકલ્યો અને સાથે સેડ ઈમોજી પણ. ખરું ને?’’
નૈના હસી, ‘‘લાગે છે બધાને ફોરવર્ડ કરી દીધું છે અને હું સમજતી હતી કે તે મને વધારે અટેન્શન આપે છે. અરે સાંભળો, સાચેસાચું કહેજેા કે તમને પણ અનિલ મેસેજ મોકલતા રહે છે કે શું?’’
સાંભળીને બંને જેારજેારથી હસી, ‘‘લો ભાઈ, આ બધાને પ્રેમ વહેંચી રહ્યા છે અને આપણે સમજી રહ્યા છે કે માત્ર પોતે સ્પેશિયલ છીએ.’’
ત્રણેય પોતપોતાના મેસેજ એકબીજાને બતાવવા લાગી અને હવે તેઓ પોતાનું હસવું રોકી શકે તેમ નહોતું.
માહાએ કહ્યું, ‘‘જુઓ, એક આઈડિયા છે.’’
‘‘શું? બોલોબોલો.’’
‘‘આપણા બધા સાથે ફ્લર્ટ કરે છે અનિલ તો પછી આપણે પણ તેમની આ આદતને છોડાવવાની કોશિશ કરવી જેાઈએ.’’
દલજીતે કહ્યું, ‘‘અરે, છોડ ને યાર, આપણે શું લેવાદેવા તેમની સાથે. મને મારા હેરીથી મતલબ છે. બસ તે મને અને હું તેને સાચો પ્રેમ કરીએ છીએ, આટલું પૂરતું છે.’’
માહાએ ટોણો માર્યો, ‘‘ફરીથી શરૂ કરી દીધું હેરી પુરાણ. એકબીજાને પ્રેમ કરવા માટે કોણ મનાઈ કરી રહ્યું છે. લોકડાઉન છે, ઘરમાં બેઠાબેઠા બોર થઈ રહ્યા છીએ, તો પછી અનિલ સાથે થોડી રમત શું રમી નથી શકતા?’’
દલજીતે ફરી કહ્યું, ‘‘અરે, હેરી સાંભળશે તો તેને ગમશે નહીં.’’ આ હેરી કોઈ અંગેજ… નાના, આ ત્રણેય છોકરીએ સારાભલા હરવિંદરને હેરી બનાવી દીધો હતો. તે દલજીતનો મંગેતર છે. જેાકે દલજીતને પણ તે ખૂબ ગમે છે. તે કહે છે, ‘‘મારો હેરી તો બિલકુલ સની દેઓલ જેવો દેખાય છે.’’
જેાકે એ વાત અલગ છે કે નૈના અને હા, આ વાત સાથે જરા પણ સહમત નથી.
હંમેશાંની જેમ દલજીતને પણ બંને શેતાન છોકરીએ આ હસીમજાકમાં સામેલ કરી લીધો. હવે આટલા દિવસથી ઘરમાં બંધ હતા, કામ પણ કેટલું કરે. કેટલા બોરિંગ શો જુએ. આજકાલ ત્રણેય પર કોરિયન રોઝ જેવાનું ભૂત સવાર હતું. હા હવે ખૂબ મજાનું પ્લાનિંગ થયું. હવે અનિલ જેવા ચાલુ માણસ સાથે થોડી મજાકમસ્તી પણ કરી શકાય છે ને. આ શું. સીધાસાદા બનીને શું માત્ર અનિલ પોતાનો ટાઈમપાસ ખાસ કરી શકે છે?
અનિલની પત્ની મીતા પણ એટલી સીધીસાદી ક્યારેય નથી લાગી, જેટલી અનિલ તેને જણાવે છે. ખૂબ ટાઈટ રાખે છે તેમને. તેના ચહેરા પરથી રુઆબ ટપકે છે. બધાના ફ્લેટમાં ઈન્ટરકોમ છે, તેથી માહાએ મીતાને ઈન્ટરકોમ પર ફોન કર્યો.
ખબરઅંતર પૂછ્યા, પછી કહ્યું, ‘‘અનિલનો મેસેજ આવ્યો હતો, તેઓ હોસ્પિટલમાં છે, તેમ છતાં મારું કેટલું ધ્યાન રાખે છે. સર ખૂબ સારા છે, આટલી બીમારીમાં પણ બીજાની કેટલી ચિંતા કરે છે તેઓ.’’ અંતે ખૂબ સારી શુભેચ્છા આપીને માહાએ ફોન મૂકી દીધો.
જેાકે મીતાને આ શુભેચ્છા ખાસ પસંદ ન આવી. મનમાં થયું કે પોતે પતિને અત્યારે ફોન કરે અને કહે કે તમે હોસ્પિટલમાં છો અને પહેલા પોતાના કોરોનાને સંભાળો, પછી બીજાની ચિંતા કરજેા, પરંતુ આ સમયે પોતાના પતિને કઈ કહેવું પત્નીધર્મની વિરુદ્ધ થશે. પહેલા તેમને ઘરે આવી જવા દો, પછી જેાઈ લઈશ, એમ વિચારીને પોતાના દિલને સમજાવી લીધું. ત્રણેય છોકરી નિયમિત અનિલના ખબરઅંતર પૂછતી રહેતી હતી અને તેમના આવેલા મેસેજ એકબીજાને બતાવીને પોતાનો સારો એવો સમય પસાર કરી લેતી હતી. બીજી તરફ અનિલ પણ પોતાના રુંધાયેલા શ્વાસ સાથે ફ્લર્ટિંગની આ તક છોડવા ઈચ્છી રહ્યા નહોતા.
તેઓ વિચારી રહ્યા હતા કે ત્રણેય છોકરી કેટલી મૂરખ છે. હું આ ત્રણેયને નહીં. ઓળખીતી દરેક છોકરીને આવા મેસેજ કરી રહ્યો છું અને મૂરખ છોકરી પોતાને ખાસ સમજી રહી છે. ક્યારેક અનિલના ફેસબુક ફ્રેન્ડ્સનું લિસ્ટ જેાશો તો તેમાં લગભગ ૫ હજાર મિત્ર હશે તેમના અને તેમાં ૪ હજાર માત્ર મહિલાઓ હશે. ભારે રોમેન્ટિક વ્યક્તિ છે તેઓ. ઓફિસની બધી છોકરી, તેમની સાહેલી, સાહેલીઓની સાહેલી, બધાના ફોટો અને કોમેન્ટ જેાતા તેઓ એવી રીતે લપકીને ફ્રેન્ડ રિક્વેસ્ટ મોકલી દે છે કે સામેની છોકરીની સમજમાં પહેલા આવતું નથી કે રિકવેસ્ટ મોકલનાર આ કોણ છે. પછી બીમારી કોમન ફ્રેન્ડને જેાઈને તેમની રિકવેસ્ટને એકસેપ્ટ કરી લે છે. વિચારતી હોય છે કે જવા દો ને, કોઈ ઉંમરલાયક સીનિયર છે, શું નુકસાન કરશે. બસ, અહીં ભૂલ કરી બેસે છે આ ભોળી છોકરીઓ. પછી તેમની પોસ્ટ પર લાઈક અને કોમેન્ટ સૌપ્રથમ અનિલની આવવી શરૂ થઈ જાય છે. બીજી એક ખાસ વાત એ છે કે જેટલી સુંદર છોકરી, એટલી જ મોટી કોમેન્ટ લખે છે તેઓ. તેમની પત્ની મીતાને સોશિયલ મીડિયામાં એટલો ઈન્ટરેસ્ટ તો છે નહીં. તેથી તેને જાણ નથી થતી કે તેનો પતિ શું કરી રહ્યો છે. અનિલના બાળકો પિતાની આ એક્ટિવિટીને ટાઈમપાસ સમજીને ઈગ્નોર કરી દે છે.
બીજા દિવસે આનાકાની કરતી દલજીતના ખભા પર બંદૂક મૂકીને માહા અને નૈનાએ દલજીતને સ્ક્રિપ્ટ લખીને આપી અને જણાવ્યું કે શું બોલવાનું છે, ત્યારે દલજીતે મીતાને ફોન કર્યો અને કહ્યું, ‘‘મેડમ, હવે કેવું છે સરને? તેમના બીમાર પડવાથી અમે પરેશાન થઈ ગયા છીએ. આવતાજતા પૂછી લેતા હતા કે માર્કેટમાંથી કઈ જેાઈતું નથી ને. આ લોકડાઉનમાં તેમણે અમારું ખૂબ ધ્યાન રાખ્યું છે. બસ હવે જલદી ઠીક થઈને આવી જાય તો અમને પણ થોડો આરામ મળી જાય. હાલમાં માત્ર મેસેજ પર તેમની સાથે વાત થઈ રહી છે અને હા, તમને સારું છે ને?’’
મીતાને મનમાં થયું કે હોસ્પિટલ જઈને પતિ પાસેથી ફોન છીનવી લે. તેઓ પોતાના પતિની રગેરગથી પરિચિત હતા, પરંતુ અનિલ પણ હોશિયાર અને ચાલાક હતા. તેમણે સીધેસીધી કોઈ હરકત કરી નહોતી કે કોઈ તેમના ચારિત્ર્ય પર શંકા કરે. તેઓ ખુલ્લેઆમ પોતાની પત્નીના વખાણ કરતા ફરતા હતા. ઘણી વાર તેઓ એટલા વખાણ કરી દેતા કે મીતા પણ આશ્ચર્યમાં પડી જતી હતી કે શું તે ખરેખર સર્વગુણસંપન્ન પત્ની છે.

બીજા દિવસે નૈનાનો નંબર હતો. તેણે મીતાને સીધું પૂછી લીધું, ‘‘અરે મેડમ, સરને કેવું છે? ઠીક છે ને? સવારથી તેમનો કોઈ મેસેજ નથી આવ્યો, તેથી ચિંતા થઈ રહી છે. અત્યાર સુધીમાં તેમના ગુડમોર્નિંગના ખૂબ સારા મેસેજ આવી જતા હતા.’’
‘‘સારું છે, ખૂબ સારું છે તેમને. થોડા દિવસમાં ઘરે આવી જશે.’’
‘‘જાણીને ખુશી થઈ… પરંતુ તેમના મેસેજની એટલી આદત પડી ગઈ છે કે શું કહું. પૂરો દિવસ ટચમાં રહે છે. હું અહીં એકલી પડી ગઈ છું. આટલા બિઝી હોવા છતાં તેઓ સતત ખબરઅંતર પૂછતા રહે છે, તેના લીધે ખૂબ સારું લાગે છે.’’
જેાકે હવે અનિલ પોતાના ઘરે આવી ગયા છે. તેમને નબળાઈ છે અને પત્ની મીતા તેમની સારસંભાળ લઈ રહી છે. ખૂબ સારી રીતે તેમનો ક્લાસ લઈ રહી છે. અહીં વાત પતિની હતી. પતિને એક સામાન્ય મહિલા સુધારવાની તાકાત ધરાવતી હોય છે, પરંતુ હવે બધું ઠીક થઈ ગયું છે. બીજી તરફ ત્રણેય શેતાન છોકરી એકબીજાને પૂછતી રહે છે, ‘‘શું આપણા બોસનો કોઈ મેસેજ આવ્યો છે? જવાબ દરેક સમયે ‘ના’ માં હોય છે, પછી ત્રણેય ખડખડાટ હસી પડે છે.

એક નવો સૂર્યોદય

વાર્તા – નિધિ માથુર.

તિતિક્ષા પરિવારની સુસંસ્કૃત અને શિક્ષિત છોકરી હતી. યુનિવર્સિટીમાં ટોપ કરીને શહેરની સૌથી સારી સ્કૂલમાં ઉચ્ચ માધ્યમિક વર્ગને ભણાવતી હતી. એક દિવસ તેના માટે એક સારા સંભ્રાંત પરિવારમાંથી જયનો સંબંધ આવ્યો.
જયે તિતિક્ષાને એક સારી વાત કહી, ‘‘મને આત્મનિર્ભર છોકરી પસંદ છે, તેથી હું ઈચ્છુ છું કે લગ્ન પછી પણ તું સ્વયંને કોઈ પણ કામમાં વ્યસ્ત રાખ. હું પણ ઓફિસથી ઘરે મોડા આવું છું. તું કામ કરીશ તો આજુબાજુના ચુગલખોરથી બચી જઈશ.’’ કહીને જય હસવા લાગ્યો.
તિતિક્ષાને જય ગમી ગયો અને જયને તિતિક્ષા. તિતિક્ષાને લાગ્યું કે જય એક સમજદાર અને મજકિયો છોકરો છે. સારું મુહૂર્ત જેાઈને બંનેના ધામધૂમથી લગ્ન કરી દીધા.
તિતિક્ષા અને જય દાંપત્યજીવનમાં સોનેરી સપનાં જેાતાં આગળ વધી રહ્યા હતા. જય અને તેનો પરિવાર તિતિક્ષાને ખૂબ પ્રેમ કરતો હતો. તિતિક્ષા પોતાને નસીબદાર સમજતી હતી, કારણ કે સાસરીમાં બધા સાથે તેને ફાવતું હતું.
તિતિક્ષાના સાસુ ઈચ્છતા હતા કે ક્યાંક ઘરે બેસીને તેનું શિક્ષણ વ્યર્થ ન કરે, પણ તેનો સદુપયોગ કરે. તેમણે એક દિવસ તેને કહ્યું, ‘‘તિતિક્ષા દીકરી, મેં તારા માટે ૨-૪ સ્કૂલમાં નોકરી માટે અરજી કરી છે. મારા મિત્ર મંડળમાં કહી દીધું છે કે જેા કોઈ સ્કૂલમાં જગ્યા હોય તો તારી નોકરી માટે વાત કરે.’’

એક દિવસ શહેરની એક સારી સ્કૂલમાંથી તિતિક્ષા માટે ઈન્ટરવ્યૂનો કોલ આવ્યો અને ઉચ્ચ માધ્યમિક વર્ગને ભણાવવા માટે તેની પસંદગી થઈ. વધારે વ્યસ્ત હોવાથી જય અને તિતિક્ષા એકબીજા સાથે સમય વિતાવવા શનિવાર અને રવિવારે ફરવા જતા કે પછી પિક્ચર જેાવા જતા અથવા કોઈ સંગીત સમારોહમાં દેશના જાણીતા સંગીતકારને સાંભળવા જતા. બંનેની વ્યવસ્થિત જિંદગીમાં બધું સારું જ ચાલતું હતું.
સમયનું ચક્ર ફર્યું અને જય અને તિતિક્ષાની પ્રગતિ થઈ. તેમના ખુશહાલ જીવનમાં નાનું બાળક આવી ગયું. હવે તિતિક્ષા અને જયને લાગ્યું કે તેમનો પરિવાર બાળક આવવાથી સંપૂર્ણ થઈ ગયો.
ધીરેધીરે શાશ્વત સ્કૂલે જવા લાગ્યો. બધું પૂર્વવત્ જ હતું. તિતિક્ષાએ નોકરી છોડીને બાળકને પૂરો સમય સમર્પિત કરી દીધો હતો.
એક દિવસે તિતિક્ષા કમ્પ્યૂટર પર કામ કરતી હતી, જ્યારે તેણે તેનો મેલ ચેક કર્યો, ત્યારે તેણે જેાયું કે તેની પાસે અલગઅલગ ઈમેલ આઈડીથી ધમકીભર્યા મેલ આવ્યા હતા.
એકમાં લખ્યું હતું, ‘‘તું જિન્સમાં ખૂબ સુંદર લાગે છે.’’ બીજા મેલમાં લખ્યું હતું, ‘‘તારું ભલું ઈચ્છે છે તો ઘમંડનો ત્યાગ કર, નહીં તો તારા ગર્વને હું તારા ઘરે આવીને તોડી નાખીશ.’’ ત્રીજામાં લખ્યું હતું, ‘‘તારા જેવા લોકોને જીવવાનો કોઈ હક નથી. તારા જન્મદિવસે તને એક ખરાબ સમાચાર મળશે અને તે પણ તેના કોઈ ઘરના સભ્ય વિશે.’’
તિતિક્ષા આ મેલ વાંચીને અંદરથી ધ્રૂજી ગઈ. તે ઘરની બહાર વધારે નીકળતી નહોતી, કારણ કે તેનો પૂરો સમય દીકરા શાશ્વત સાથે પસાર થઈ જતો હતો. તેથી તેને લાગ્યું કે કદાચ કોઈ તેની ગતિવિધિ પર ધ્યાન રાખે છે અને તેને ડરાવીને નુકસાન પહોંચાડવા માંગે છે. જેાકે તેનો દીકરો નાનો હતો, તેથી તે વધારે ડરી ગઈ. તેને સમજાતું નથી કે તેના જેવી સીધીસાદી ગૃહસ્થ મહિલાને કોણ અને કેમ ધમકી આપે.
તિતિક્ષાએ રાત્રે આ બધી વાત જયને જણાવી તો તે પણ પરેશાન થઈ ગયો. તેને પણ લાગ્યું કે કોઈ વ્યક્તિ તિતિક્ષા પર નજર રાખી રહી છે. તે બોલ્યો, ‘‘મારું માન તો ૨-૪ દિવસ ઘરમાંથી બહાર જ ન નીકળ અને સોશિયલ મીડિયા બિલકુલ બંધ કરી દે. આ કોઈ અપરાધિક પ્રવૃત્તિની વ્યક્તિનો પ્રયાસ છે, પણ કેવી રીતે ખબર પડશે?’’
તિતિક્ષા એક હોશિયાર છોકરી હતી. તેણે સમય ન ગુમાવતા સાયબર ક્રાઈમ સેલમાં તે મેલ મોકલીને એક એપ્લિકેશન ડાઉનલોડ કરી દીધી કે કોઈ તેને ધમકીભર્યા મેલ મોકલી રહ્યું છે. તેની ફરિયાદ નોંધાવતા પોલીસે તરત કાર્યવાહી કરી અને તેનું કમ્પ્યૂટર ચેક કરતા ૨ પોલીસકર્મી તેના ઘરે આવ્યા. અઠવાડિયા પછી જ્યારે તેમણે શોધખોળ કરી ત્યારે તેમને ખબર પડતા જય અને તિતિક્ષાને પૂરી વાત જણાવતા તેઓ દંગ રહી ગયા.
હકીકતમાં આ કામ કોઈ અપરાધીનું નહીં, પણ નજીકના શહેરમાં રહેતા જયના પિતરાઈ ભાઈનું હતું. જયનો ભાઈ શેખર મુશ્કેલીથી ૧૦ મું ધોરણ પાસ કરી શક્યો હતો. તે ૧૯ વર્ષનો હતો અને તેણે અભ્યાસ છોડી દીધો હતો. તે ઘરમાં નોકરીધંધા વિના રહેતો હતો. તેનો ઘરપરિવાર સામાન્ય હતો. જયના કાકાએ પણ ક્યારેય કોઈ કામ નહોતું કર્યુ. શેખર તેમના ઘરે આવતોજતો રહેતો હતો.
શેખરે જેાયું કે જય મહેનત કરીને ઉપર આવી ગયો અને તિતિક્ષા જેવી પત્ની મેળવીને તેનો ઘરસંસાર મહેકી ઊઠ્યો, તો તે મનોમન પોતાના ઘરની સરખામણી જય સાથે કરવા લાગ્યો. તેના મનમાં હીનભાવના ઘર કરી ગઈ. તેણે તેમને પરેશાન કરવાનું વિચાર્યું. ઈર્ષામાં શેખર ભૂલી ગયો કે ભલે ને જય અને તિતિક્ષા તેના સગાં ભાઈભાભી નથી, પરંતુ તેમણે હંમેશાં શેખરને માનસન્માન આપ્યું. હંમેશાં તેને મોંઘી ભેટસોગાદ આપતા. તેની આર્થિક રીતે મદદ પણ કરતા હતા. આ બધું કરવા છતાં શેખરે એક વાર પણ પિતરાઈ ભાઈભાભીની સજ્જનતા વિશે ન વિચાર્યું.

એક દિવસ એક નવયુવાન, ચશ્માં પહેરીને તેની સામે આવીને ઊભો થયો. તેની સાથે એક સુંદર યુવતી હતી અને તેના ખોળામાં ૨ વર્ષની નાની છોકરી હતી…

બીજી બાજુ જય અને તિતિક્ષાને ખબર પડી, ત્યારે તેમને ખૂબ દુખ થયું, કારણ કે તેમણે પોલીસમાં ફરિયાદ નોંધાવી હતી, તેથી પોલીસ શેખર પર કાર્યવાહી કરવા માટે દબાણ આપી રહી હતી, પણ કહેવાય છે ને કે જેનો સ્વભાવ સારો હોય, તે બીજા સાથે ક્યારેય ખોટું નહીં કરે. જયને વિધવા કાકી માટે ખરાબ લાગ્યું. તેને ભાઈની માનસિકતા પર દયા આવી. તિતિક્ષા અને જયે ઘરમાં વાત કરીને નક્કી કર્યું કે તે તેમની ફરિયાદ પાછી લેશે.
તિતિક્ષાને સાસુએ કહ્યું, ‘‘આપણે તે પરિવાર સાથે સંબંધ તોડી નાખવો જેાઈએ. મને તો તેમને સંબંધી કહેવામાં પણ શરમ આવે છે. હું તિતિક્ષા સાથે ક્યારેય આંખ નહીં મિલાવી શકું.’’
જેા આ વાત જગજાહેર થાય તો શેખરનું ભવિષ્ય બગડી જાત. તેથી તિતિક્ષા અને જયે પરસ્પર ચર્ચા કરીને શેખર સાથે વાત કરવાનું વિચાર્યું.
જ્યારે તે શેખરને મળ્યા ત્યારે શેખરે ઈન્કાર કર્યો કે તેણે એવું કઈ જ નથી કર્યુ, ‘‘હું આવું કેમ કરીશ. મારા માટે તમે લોકો જ સર્વસ્વ છો.’’
જયે ગુસ્સામાં તેને તે પુરાવા બતાવ્યા, જે સાઈબર ક્રાઈમ સેલે તેને આપ્યા હતા. ત્યારે જઈને શેખરે ગુનો કબૂલ્યો.

શેખર ની મા આ વાત સાંભળીને રડવા લાગી. તેમને આ રીતે રડતા જેાઈને તિતિક્ષા અને જય પરેશાન થઈ ગયા. તેમણે કાકીને કહ્યું કે તેમનો આ હેતુ નહોતો કે તે શેખરને ડરાવે. તે બંને ઈચ્છતા હતા કે શેખર માફી માંગીને જીવનમાં આગળ વધે અને કંઈક બને. આ સાંભળીને શેખર ધ્રુસકેધ્રુસકે રડવા લાગ્યો. તેણે વચન આપ્યું કે તે ઈર્ષા કર્યા વિના જીવનમાં કંઈક કરશે. તેણે તિતિક્ષાને વિશ્વાસ અપાવ્યો કે તે બંનેને ફરિયાદ કરવાની તક નહીં આપે.
જયે શેખરને સ્પર્ધાત્મક પરીક્ષા વિશે જણાવ્યું. તે ખુશીખુશી અભ્યાસ કરવા તૈયાર થઈ ગયો. જય અને તિતિક્ષાનો તેની પરથી વિશ્વાસ ઊઠી ગયો હતો, પરંતુ શેખરના આશ્વાસન આપ્યા પછી તેમણે પોલીસ ફરિયાદ પાછી લીધી. ભાઈભાભીએ સગાંસંબંધીમાં આ વાત જાહેર ન કરી ફરિયાદ પાછી લઈને શેખર પર મોટું અહેસાન કર્યું, નહીં તો તે તેનું આગળનું જીવન જેલમાં વીતી જતું, તેથી તેણે સમજદારી બતાવતા સાચો રસ્તો અપનાવ્યો.
આ વાતને થોડો જ સમય થયો હતો, પરંતુ તિતિક્ષાના મનમાંથી આ વાત નીકળતી નહોતી. તેને લાગ્યું કે તે ક્યારેય કોઈ પણ સંબંધી પર વિશ્વાસ નહીં કરી શકે. તેણે શેખરને માફ તો કરી દીધો, પણ તેના મગજમાં હંમેશાં એક વાત આવતી કે તેની શું ભૂલ હતી. શેખરને તેના ભાઈ સામે ફરિયાદ હતી, તો તેને ઈમેલ મોકલવાનો શું અર્થ હતો. તે શરૂઆતથી જ સાસરીમાં ભળી ગઈ હતી.
તિતિક્ષાને લાગ્યું કે સાસરી છોકરીનું ઘર ક્યારેય નથી બની શકતું. સાસરીવાળા કદાચ વહુને ક્યારેય અપનાવી નથી શકતા. પરિવારમાં રહીને પણ તિતિક્ષા પરિવારથી દૂર થઈ રહી હતી. તેને લાગ્યું કે તેના પ્રેમ, તેના વિશ્વાસ, તેના સદ્વ્યવહાર કોઈ પણ વસ્તુની કિંમત નથી. તેણે શેખર અને કાકા સાથે હળવામળવા અને વાત કરવાનું બંધ કરી દીધું હતું. જય ક્યારેક-ક્યારેક તેમના ખબર-અંતર મેળવી લેતો હતો, પણ તે તિતિક્ષા માટે પરેશાન હતો.
એક દિવસે મનમાં ચાલી રહેલા દ્વંદ્વની વાત તિતિક્ષાએ જયને જણાવી, ‘‘હું શું કરું, હું શેખરને માફ કરવા ઈચ્છુ છું, પણ મારું મન નથી માનતું, જેને મેં આટલા માનસન્માન અને પ્રેમ આપ્યા. તેણે સમજ્યાવિચાર્યા વિના ખોટા મેલ મોકલ્યા.’’
જય બોલ્યો, ‘‘આ રીતે તો પૂરી ઉંમર તું આ દ્વંદ્વમાંથી બહાર નહીં આવી શકે. એક વાર શેખરને માફ કરીને તેની અને કાકી સાથે સંબંધ જેાડી લે.’’
તિતિક્ષાને વિશ્વાસ ન થયો કે જય આટલી સરળતાથી બધું કેવી રીતે ભૂલી ગયો.
જય બોલ્યો, ‘‘હું જે બોલી રહ્યો છું તારા ભલા માટે જ છે. જ્યાં સુધી તું શેખરને માફ નહીં કરે, ત્યાં સુધી તું અંદરથી શાંત નહીં થાય. મનોમન પરેશાન થઈશ અને પછી તે કડવાશ તારા વ્યવહારમાં આવી જશે. તું પણ જીવનમાં કંઈક નવું કર, જેથી આ ઘટનાને અહીં જ વિરામ મળે.’’
તિતિક્ષા બોલી, ‘‘તે તમારો ભાઈ છે, તેથી તેનો પક્ષ લઈ રહ્યા છો ને જય?’’

જયે તેને પ્રેમથી સમજવ્યું, ‘‘તને ખબર છે કે હું ક્યારેય ખોટાનો સાથ નથી આપતો. હું તારા મનની શાંતિ માટે આ બધું કહી રહ્યો છું. તું જેટલું વિચારીશ તારા મનમાં એટલી જ કડવાશ વધતી જશે. તેનાથી સારું તો એ છે કે તું તારા મનમાંથી આ વાત બહાર કાઢીને ફેંક અને પોતાના માટે નવા રસ્તા ખોલ.’’
તિતિક્ષાને જયની વાતથી સાંત્વના મળી. તે સમજી ગઈ કે મનોમન તે પરેશાન રહેશે. તેણે જયને કહ્યું, ‘‘જય હું વિચારી રહી છું કે કોચિંગ ક્લાસ શરૂ કરું. આ રીતે મારું મન પણ લાગશે અને શાશ્વતને સાચવી શકીશ.’’
જય બોલ્યો, ‘‘હા, કેમ નહીં. હવે તારી પાસે અનુભવ પણ છે.’’
આ રીતે તિતિક્ષાએ પોતાની એક અલગ ઓળખ બનાવી.
આ રીતે કેટલાય વર્ષ વીતી ગયા. શાશ્વત મોટો થઈ ગયો, પરંતુ તિતિક્ષા હજી કોચિંગ ક્લાસ લેતી હતી. હા તેના માનસન્માન વધી ગયા હતા, કારણ કે તે સારી શિક્ષિકા હતી કે બાળકો તેનાથી ખુશ થઈને પોતાના મિત્રોને પણ ક્લાસમાં લાવતા હતા. આજુબાજુના વિસ્તારમાં તે લોકપ્રિય થઈ ગઈ હતી.
એક દિવસ એક નવયુવાન, ચશ્માં પહેરીને તેની સામે આવીને ઊભો થયો. તેની સાથે એક સુંદર યુવતી હતી અને તેના ખોળામાં ૨ વર્ષની નાની છોકરી હતી. એક ક્ષણ માટે તિતિક્ષા ઓળખી ન શકી.

એટલામાં પાછળથી જયનો અવાજ સાંભળીને જેાયું. જયે હસીને કહ્યું, ‘‘ના ઓળખી શકી ને? આ શેખર છે અને તેના પત્ની અને આ શહેરનો જણીતો વેપારી છે.’’
તિતિક્ષા આ વાત સાંભળીને આશ્ચર્યચકિત રહી ગઈ. શેખર અને તેની પત્નીએ તેના ચરણ સ્પર્શ કર્યા. શેખરની પત્ની મણિએ આંખમાં આંસુ સાથે કહ્યું, ‘‘ભાભી, આજે આ જે કઈ પણ છે, કારણ કે તમે તેના દુષ્કર્મ માટે તેને માફ કરી દીધો, નહીં તો આજે હું તેની સાથે એક સુખદ દાંપત્યજીવન ન વિતાવી શકતી. આ તમારી ભેટ છે. તેણે તેને બધું જણાવી દીધું, તેથી હું તમને મળવા ઈચ્છતી હતી, જેથી તમને જીવનને નવી દિશા આપવા માટે આભાર કહી શકું.’’
તિતિક્ષા અને જયે જ્યારે શેખર સામે જેાયું ત્યારે તેની આંખમાં પસ્તાવો હતો. તેણે શરમથી માથું ઝુકાવી લીધું.
તિતિક્ષાએ કહ્યું, ‘‘શેખરે સજા ભોગવી લીધી. મનથી પસ્તાવું કોઈ જેલથી ઓછું નથી હોતું. તું પૂરા દિલથી પસ્તાય છે અને આ બધું મણિને પણ જણાવ્યું. હવે અતીતને ભૂલીને મણિ સાથે એક સુખમય જીવન વિતાવો.’’
જય પણ બોલ્યો, ‘‘મણિ, તારા જેવી પત્ની મળતા શેખર ધન્ય થઈ ગયો. હવે જૂની વાતો છોડો, કારણ કે અમે તે બધું ક્યારના ભૂલી ગયા છીએ. તે શેખરનું બાળપણ હતું. આજથી એક નવા અને સદ્ભાવપૂર્ણ સંબંધની શરૂઆત કરો.’’
તિતિક્ષાને લાગ્યું કે તે સમયે જેા તે શેખરને માફ ન કરતી તો ન પોતે આગળ વધી શકતી કે ન શેખર. એક વાર ફરીથી તેને પતિ જય પર ગર્વ થયો.
તે ગર્વથી તેની સામે જેાવા લાગી. ખડખડાટ હસતા લોકોને જેાઈને આજે તેને સાચી શાંતિની અનુભૂતિ થઈ રહી હતી.

કોફી ડેટ

વાર્તા – શુભા દ્વિવેદી.

સાંજે ૫ વાગે અનન્યાને અચાનક યાદ આવ્યું કે આજે બુધવારના દિવસે તેનું એક કમિટમેન્ટ પોતાની જાત સાથે હતું. ફેસ પર રેલાતા હાસ્યને અટકાવવામાં અસમર્થ, તેણે જલદીજલદી સ્વયંને એકત્રિત કરતા શરૂ કર્યું કે અરે, આર્યનની મેથ્સની વર્કશીટ તો તેણે ક્યારની બનાવીને તૈયાર કરી છે. જલદી તેને અધ્યયન કક્ષમાં મૂકતા તે દીકરી અવનીને ઉઠાડવા તેના રૂમમાં ગઈ, કારણ કે તેને બપોરના આરામ પછી ક્લાસિસમાં જવાનું હતું.
તમામ કામકાજની વચ્ચે રાતના ડિનરની પણ એક રૂપરેખા તૈયાર કરવાની હતી, તેથી અનન્યા કિચનમાં ગઈ. તેણે ફ્રિજમાંથી શાક કાઢીને પ્લેટફોર્મ પર મૂક્યા, જેથી તેની ગેરહાજરીમાં તેની હેલ્પર પોતાનું કામ શરૂ કરી શકે. આ તમામ તૈયારી પછી અનન્યાએ ફ્રિજના દરવાજા પર પતિ અક્ષત માટે એક નાની ચિઠ્ઠી ચોંટાડી દીધી, જેમાં લખ્યું હતું, ‘‘જલદી મળીએ, કોફી ડેટ પછી, તમારી પ્રિયા.’’
હવે ૫ વાગીને ૨૦ મિનિટે તે તૈયાર થવામાં વ્યસ્ત થઈ ગઈ. ખરેખર આ વિચાર કેટલો આનંદદાયક હતો કે અઠવાડિયાની વચ્ચે તેને તૈયાર થવાની તક મળતી હતી. આ વાત એક ઉપલબ્ધિ કરતા ઓછી નહોતી. ચેષ્ટા અને મનોયોગથી તેણે સ્વયંને આ ક્ષણ માટે તૈયાર કરી, નહીં તો ઘરની દિનચર્યા, પતિ અને બાળકો સાથે તેમની જરૂરિયાત સમજતા તેને આ આભાસ જ નહોતો કે અનન્યા કોણ હતી અને તેના જીવનનો ઉદ્દેશ શું હતો?

વધતી જવાબદારીની વચ્ચે અનન્યા સ્વયંને વિસ્તૃત અને વિસ્મૃત બંને કરતી હતી. લગ્ન પછીના વર્ષોમાં તેને ખબર ન પડી કે તે એક સ્વતંત્ર મનુષ્ય છે, જેની સમજવાવિચારવાની ક્ષમતા અને મહત્ત્વાકાંક્ષા અન્ય લોકો જેવી છે. એક સ્વચાલિત યંત્રવત્ પ્રાણીની જેમ તેનું અસ્તિત્વ તેની આસપાસના લોકોની જરૂરિયાત, નિર્ભરતા અને તેના અનુમોદન પર નિર્ભર હતું.
તેને ક્યારેય ભાન ન થયું કે તમામ વ્યસ્તતાની વચ્ચે તેના જીવનની અનેક વસંત વીતી ગઈ અને પરિણામે છેલ્લા કેટલાય દિવસથી એક પ્રકારની શૂન્યમનસ્કતા, ઉત્સાહહીનતા અને આત્મતિરસ્કારની ભાવના તેના મનમાં ઘર કરી રહી હતી. આશાના ઘરે આયોજિત કિટીમાં એક નાના વિષય પર સાહેલીઓ સાથે સલાહસૂચન કરતા તેની ધીરજ ખૂટી ગઈ. વિષય તો રોજિંદા જીવનને સ્પર્શતો એક નાનો વિચાર હતો, પણ તેની પ્રાસંગિકતાના તણખલાએ તેના મનને અંદરથી ઈજા પહોંચાડી દીધી, ‘‘શું સેલ્ફ લવ સેલ્ફિશનેસ છે?’’
બસ પછી શું હતું તે વિચારતી જ રહી ગઈ કે પેઢી દર પેઢી મહિલાઓ શું આ કથનથી પીડાતી રહી છે કે શું સ્વયં માટે પ્રેમ સ્વાર્થ પરાયણતા છે કે પછી એક પ્રકારની જરૂરિયાત?
ભલે, અનેક પ્રકારના વિચારોથી પીડિત થયા પછી તેણે મનોમન નિશ્ચિત કરી લીધું કે તે અઠવાડિયામાં એક વાર પોતાની ઈચ્છાનુસાર કોઈ એક એવું કાર્ય કરશે જેથી તેનું મન ખુશ થાય અને જેમાં તેને સુખની અનુભૂતિ થાય અને આજની આ કોફી ડેટ તે દિશામાં પ્રથમ પગલું હતું.

પોતાની પ્રિય લેખિકા – ગરટ્રુડ સ્ટાઈન અને જેાકે રાઉલિંગના જીવન પરથી પ્રેરણા લેતા તેણે મનોમન સંકલ્પ લીધો કે તે ઘરની નજીક આવેલા એનબીસીમાં જઈને એક કપ કોફી સાથે પોતાના આગામી જીવનની કલ્પના તો કરી જ શકે છે. આજે, બની પાર્કમાં આવેલા એનબીસીમાં બેસીને સામેના રસ્તા પર થતા આવાગમન, કિશોરાના સ્વચ્છંદ વાર્તાલાપ, વયસ્કોના આત્મવિશ્વાસુ ચહેરા અને તેમની ચિંતામાં હસ્તક્ષેપ કર્યા વિના રસ લેતા વિવિધ ઘટનાક્રમને પોતાના મગજમાં નિબંધિત કરતા તેણે મનોમન સ્વીકારી લીધું કે પોતાની અવહેલના કરીને તેણે પોતાના પ્રતિ મોટો અપરાધ કર્યો છે.
તેથી સ્વયંની સ્વીકારોક્તિ પોતાના ઉત્થાન માટે ખૂબ જરૂરી છે. મનપસંદ કેપેચીનોના ઘૂંટ લેતા તેને અનુભૂતિ થઈ કે સ્વયં સાથે કોફી ડેટનો આ નિર્ણય કેટલો મહત્ત્વપૂર્ણ હતો. જે તેને જીવન પ્રત્યે એક નવી દષ્ટિ આપવામાં સાર્થક પણ રહ્યો. નિશ્ચિત રીતે સ્વયં સાથેનો પ્રેમ એક પ્રકારની સ્વાર્થ પરાયણતા કહી શકાય છે, પરંતુ તેના વિના આત્મકલ્યાણ અને સ્વાભિમાનની ભાવનાનો વિકાસ કદાચ શક્ય નથી.

કોફીના કપથી ઉપર ઊઠતી સુગંધિત વરાળ સાથે તેનો આ અહમ્ ઊડી ગયો કે તે બધાને દરેક સ્થિતિમાં ખુશ રાખી શકે છે અને એ ભ્રમ પણ કે તેની પ્રસન્નતા માટે તે બીજા પર નિર્ભર છે. આ ઊહાપોહ અને આત્મવિવેચનની પ્રક્રિયામાં લીન, પોતાની આસપાસના જીવનને વધારે તન્મયતા સાથે અંકિત કરતા, ૭ વાગે એક મધુર સ્મિત અને એક નવા ઉત્સાહ સાથે પૃભભૂમિમાં વાગતા મનપસંદ ગીત ‘લવ યૂ જિંદગી…’ પર નાચતા તે ઘરે જવા નીકળી.

છુટકારો

વાર્તા – કરુણા કુમારી.

પ્રેમિકા સંગીતા સાથે તેના ફ્લેટમાં કલાકો વિતાવવા છતાં નીરજ ઉદાસ હતો. તેને મોજમસ્તી કરવામાં રસ નથી, ન ખાણીપીણીમાં.
‘‘જે વીતી ગયું છે તેના વિશે વિચારીને મગજ બગાડવામાં નાસમજી છે, સ્વીટ હાર્ટ. આજે હું તારા ફેસ પર સ્મિત જેાવા તરસી ગઈ છું.’’ નીરજના વાળમાં પ્રેમથી હાથ ફેરવતા સંગીતાએ ફરિયાદ કરી.
‘‘તે મૂરખ છોકરીએ કોઈ વાત વિના નોકરીમાંથી રાજીનામું આપીને મગજ બગાડ્યું છે. અરે, ૭૫ હજારની નોકરી જિદ્દમાં છોડવામાં શું સમજદારી?’’ નીરજ પત્ની અનુરાધા વિશે બોલતા એક વાર ફરીથી ગુસ્સે થયો.
નીરજ અને અનુરાધાના પ્રેમ લગ્ન હતા. તે તેને લખનૌમાં કાકાની મોટી દીકરીના લગ્નમાં મળ્યો હતો. અનુરાધા તેની પિતરાઈ બહેનની ખાસ ફ્રેન્ડ હતી. ભણવામાં હોશિયાર, સુંદર અને બિલકુલ સિંપલ. લગ્નમાં પણ તે બિલકુલ સામાન્ય કપડાંમાં આવી હતી, પણ તમામ ફ્રેન્ડ્સ તેનું માનસન્માન કરતા હતા, કારણ કે તે જ બધાને દર વર્ષે ભણાવીને એક્ઝામમાં પાસ કરાવતી હતી. તેને એમબીએમાં સરળતાથી એડમિશન મળી ગયું હતું, પણ તેની રહેણીકરણી બિલકુલ બદલાઈ નહોતી.
નીરજના માતાપિતાને તે ખૂબ ગમતી હતી. નીરજ પર તો પ્રેમિકા સંગીતાનું ભૂત સવાર હતું, પણ કેટલીય વાર કહેવા છતાં તે લગ્ન કરવા તૈયાર નહોતી. જ્યારે સંગીતાને અનુરાધા વિશે ખબર પડી તો તેણે તરત નીરજને તેની સાથે લગ્ન કરવા કહ્યું અને સમજવ્યો કે સીધીસાદી પત્ની હશે તો બંને જીવનને પ્રેમ રસમાં વિતાવીશે.
અનુરાધા લગ્ન કરીને દિલ્લી આવી ગઈ. નીરજના માતાપિતા લખનૌમાં રહેતા હતા. અનુરાધાને સારી નોકરી મળી ગઈ અને તેમને એક દીકરો પણ જન્મ્યો. તેને સંગીતા વિશે ખબર પડી હતી, પણ ૧-૨ વાર બોલીને ચુપ રહી. તેનો પગાર દર મહિને નીરજ લેતો હતો.
‘‘જેકે આશ્ચર્યની વાત છે કે તારી સીધીસાદી પત્નીએ મહત્ત્વનો નિર્ણય તારી સલાહ વિના લીધો.’’
‘‘તે મૂરખના મગજમાં ભૂસું ભરાયું છે.’’
‘‘મને લાગે છે કે થોડા દિવસ ઘરમાં રહેવાનો તેનો શોખ પૂરો થશે ત્યારે તે કંટાળીને ફરીથી નોકરી કરશે.’’
‘‘હવે તેણે મારી સામે ક્યારેય નોકરી કરવાનું નામ પણ લીધું તો હું તેનું માથું ફોડી દઈશ. હવે તેણે આજીવન ઘરમાં જ રહેવું પડશે.’’
‘‘જ્યારે તેં વિચારી જ લીધું છે, તો આટલો ગુસ્સો કેમ કરે છે? મારી શું ભૂલ છે જેા તું અઠવાડિયામાં ૧ વાર મળતો પ્રેમ કરવાનો આ સમય વેડફી રહ્યો છે?’’
સંગીતાની આંખમાં નીરજે જેાતા ચિડ અને ગુસ્સો ભુલાવીને સંગીતાને નજીક ખેંચી લીધી.
પ્રેમિકાના સુડોળ અંગોની માદક સુગંધનો અહેસાસ તરત જ તેના રોમરોમને ઉત્તેજિત કરવા લાગ્યા. પ્રેમની બાબતમાં સંગીતા તેની દરેક જરૂરિયાત, પસંદ અને ઈચ્છા પૂરી કરતી હતી. ૧ કલાક સુધી તેના મગજમાં પત્ની અનુરાધાના કોઈ જ વિચાર ન આવ્યા.
તે લગભગ ૧૦ વાગે ઘરે પહોંચ્યો. પત્ની પર નજર જતા તે ફરી ગુસ્સે થઈ ગયો.
‘‘આજે પૂરો દિવસ ઘરમાં રહીને કેવું લાગ્યું જરા હું પણ સાંભળું કે ઘરે બેસવાના પહેલા દિવસે કયા મહાન કાર્યક્રમ પતાવ્યા?’’ નીરજના લહેકામાં સ્પષ્ટ દેખાતું હતું કે તે અનુરાધા સાથે ઝઘડો કરવાના મૂડમાં છે.
અનુરાધાએ બેદરકારીથી જવાબ આપ્યો, ‘‘નાનાનાના કામમાંથી નવરાશ મળે તો કોઈ મહાન કાર્ય કરવાનું વિચારું ને. એક વાત તો સમજઈ ગઈ.’’
‘‘કઈ?’’
‘‘પહેલા તું મારી ઓફિસથી ઘરે આવવાની રાહ જેાતો હતો અને આજે તે જ કામ મારે કરવું પડ્યું. તેમાં કોઈ શંકા નથી કે રાહ જેાતી વખતે સમયની ઝડપ ધીમી થઈ જાય છે. ક્યાં રોકાઈ ગયા હતા?’’
‘‘પહેલા જ દિવસથી કોઈ મૂરખ ગૃહિણીની જેમ પૂછપરછ શરૂ કરી દીધી.’’ નીરજ કટાક્ષ કરતા બોલ્યો.
‘‘તમે છુપાવવા માંગો છો, તો છુપાવો.’’ પગ પછાડતા અનુરાધા કિચનમાં ગઈ.
ગુસ્સામાં નીરજે ખાવાની ના પીડી દીધી. તેને ભૂખ પણ નહોતી, કારણ કે તેણે સંગીતા સાથે પિઝા ખાધા હતા.
અનુરાધા કંઈ જ બોલ્યા વિના ૬ વર્ષના દીકરા રોહિત સાથે ઊંઘવા ગઈ. નીરજે મોબાઈલ જેાયો અને સોફા પર થાકીને ઊંઘી ગયો.
મોબાઈલ કે ટીવીમાં આવતા કોઈ પણ કાર્યક્રમ જેાવામાં તેને રસ નહોતો. ચિંતા અને બેચેનીના લીધે અડધી રાતે તે ઊંઘ્યો.
બીજા દિવસે રવિવારની રજા હતી. તે જ દિવસથી નીરજની સમસ્યા અને મુસીબતની શરૂઆત થઈ.
અનુરાધાએ સ્વાદિષ્ટ કોબીજ અને બટાકાના ભજિયાનો નાસ્તો કરાવ્યો. રોહિત સાથે રમતા તે ખુશ દેખાતી હતી. નીરજની નારાજગી તેના ઉત્સાહને ઓછો કરવામાં નિષ્ફળ રહી હતી.
સવારે ૧૧ વાગ્યાની આસપાસ અનુરાધાએ તેને મહિનાના સામાનનું લાંબું લિસ્ટ પકડાવી દીધું.
‘‘આ હું શું કરું?’’ નીરજે ચિડાઈને પૂછ્યું.
‘‘બજારમાં જઈને ખરીદી લાવો, સાહેબ.’’ અનુરાધઆએ સ્મિત કરતા જવાબ આપ્યો.
‘‘મેં આ કામ પહેલાં ક્યારેય નથી કર્યું, તો હવે શું કરું?’’
‘‘હું ઘરનું કામ સંભાળીશ તો બહારના કામની જવાબદારી હવે તમારી રહેશે ને.’’
‘‘આ બધું મારાથી નહીં થાય.’’
‘‘ઘરમાં સામાન વિના ખાવાનું કેવી રીતે બનાવું, મને સમજાવો.’’ કહીને અનુરાધા રોહિત સાથે લૂડો રમવા લાગી.
‘‘હું જ જાઉં છું.’’ નીરજ ઊભો થયો, ‘‘સામાન લાવવા પૈસા આપ.’’
‘‘હવે મારી પાસે ક્યાંથી પૈસા આવશે?’’
‘‘કેમ? તને પગાર તો મળ્યો છે ને?’’
‘‘મળ્યો છે અને મેં ૮ વર્ષ સતત જે નોકરી કરી છે તેના છેલ્લા પગારને મેં મારા અને રોહિતના જરૂરી કામ માટે બચાવીને રાખવાનો નિર્ણય લીધો છે.’’
‘‘આ વખતે ખર્ચા તમે જ ઉઠાવો.’’
‘‘સોરી ડિયર.’’
‘‘ગો ટૂ હેલ.’’ નીરજ ગુસ્સે થયો અને ફરશ પર પગ પછાડતા બજાર જવા ઘરેથી નીકળ્યો.

બીજા શનિવારની સાંજે જ્યારે તે સંગીતાને મળ્યો, તે સમય સુધી તેની ચિંતા જરૂર કરતા વધી ગઈ હતી.
તે બંને એક મોંઘી હોટલમાં ડિનર કરતા હતા, પરંતુ નીરજ સ્વાદિષ્ટ ભોજનનો આનંદ લેવાના બદલે પત્નીની બૂરાઈ કરવામાં વધારે એનર્જી બગાડી રહ્યો હતો.
‘‘કાર અને ફલેટના હપતા… ઘરનો સામાન, છાપાનો ખર્ચ, રોહિતની ફી, વીજળી-પાણીનું બિલ, આ બધા ખર્ચ મારે ઉપાડવા પડે છે, સંગીતા. તે પાગલે મારો પગાર ઉડાવી દીધો છે.’’ આ વાત યાદ કરીને નીરજ ગુસ્સે થઈ રહ્યો હતો.
‘‘હવે આ ટોપિક બદલ, યાર.’’ ચિકન ખાતી સંગીતાને ખાવાના આનંદમાં પડતી ખલેલ નહોતી ગમતી.
‘‘હું ખૂબ પરેશાન છું અને મને એટલો ગુસ્સો આવે છે… એટલો ગુસ્સો આવે છે કે…’’
તેને ટોકતા સંગીતાએ મોં બગાડીને કહ્યું, ‘‘તું અનુરાધાથી એટલો દુખી અને પરેશાન છે, તો તેને છૂટાછેડા કેમ નથી આપતો?’’
‘‘છૂટાછેડા?’’ નીરજ ચોંકી ગયો.
‘‘હા, છૂટાછેડા. આપણે બંને ડિવોર્સી પ્રેમી પછી લગ્ન કરીને સાથે રહીશું, ડાર્લિંગ. વિચારજે મારી સલાહ તને ગમશે, સ્વીટહાર્ટ.’’
‘‘રોહિત ન હોત તો હું અનુરાધાને છૂટાછેડા આપી દેત. હું તને જીવથી વધારે પ્રેમ કરું છું.’’
‘‘પોતાના આ જીવની ખુશી અને મનની સુખશાંતિ તરફ ધ્યાન આપ, જાનેમન. તારે સમજવું જેાઈએ કે પત્નીની વાત દરેક સમયે કરીને તું કેમ વાતાવરણને બગાડી રહ્યો છે.’’ સંગીતાએ ફરિયાદ કરી.
‘‘યાર, હું તને મારા દિલની વાત નહીં કરું, તો કોને કરીશ?’’ નીરજ ચિડાઈ ગયો.
‘‘તારા દિલમાં મારા માટે પ્રેમભરી વાત છે ને?’’ સંગીતા બોલી.
‘‘અરે, તને હું મારા જીવથી વધારે પ્રેમ કરું છું, ડાર્લિંગ.’’ નીરજ બોલ્યો.
‘‘મારા પ્રત્યેના પ્રેમની વાત કર્યા કર, પ્લીઝ.’’
‘‘ઓકે… ઓકે…’’ ગુસ્સાને કાબૂમાં રાખવાની કોશિશ કરતા નીરજ ફરીથી ચુપ થઈને ખાવાનું ખાવા લાગ્યો.
પછી સંગીતાના ફ્લેટ પર પહોંચ્યા પછી બંને પ્રેમમાં તરબોળ જરૂર થયા, પરંતુ આ વખતે બંનેને જેાશ અને ઉત્સાહની ઊણપ અનુભવાઈ. વિદાય લેતી વખતે નીરજ ખૂબ બેચેન અને તાણમાં હતો, જ્યારે સંગીતાના મનમાં નારાજગી તથા અસંતોષ હતા.
મહિનાના બીજા અઠવાડિયે નીરજનું આર્થિક સંકટ વધારે ઘેરું થયું.

અનુરાધાના મામાની દીકરીના લગ્નનું કાર્ડ આવી ગયું. લગભગ ૨ અઠવાડિયા પછી થનારા લગ્નમાં સામેલ થવા માટે અનુરાધા અઠવાડિયા માટે મામાના ઘરે જવા ઈચ્છતી હતી. લગ્નની તૈયારી કરવા તેણે નીરજ પાસે રૂપિયા ૩૦ હજારની માગણી કરી.
બીજા અઠવાડિયે સંગીતાનો જન્મદિવસ હતો. ગત બર્થ-ડે નીરજે તેને લેધરનો કોટ અપાવ્યો હતો અને આ વખતે તેણે તેની પ્રેમિકાને નવો મોબાઈલ અપાવવાનું વચન ખૂબ પહેલા આપી દીધું હતું. લગભગ ૩૦-૩૫ હજારનો ખર્ચ તેને ઉઠાવવાનો હતો.
અનુરાધાના પગારના લીધે તેને આવા ફાલતુ ખર્ચા માટે ક્યારેય બેંકની જમા રકમમાંથી કંઈ ઉપાડવું પડતું નહોતું. આમ પણ છેલ્લા બે વર્ષથી તેના એકાઉન્ટમાં વધારે રૂપિયા બચતા નહોતા, કારણ કે સંગીતા પર પોતાનો પ્રભાવ જાળવી રાખવા તેણે ઘણા નકામા ખર્ચ કર્યા હતા.
હવે માત્ર ૧ મહિના માટે અનુરાધાનો પગાર ન મળ્યો અને આટલા ઓછા સમયમાં આવી પડેલા આ બે ખર્ચા લઈને તેનું મગજ સનકી ગયું હતું.
જેાકે સંગીતાને તેણે કંઈ ન કહ્યું, પરંતુ અનુરાધાને ખર્ચ ઓછો કરવા સમજાવવામાં તેણે ખૂબ દલિલ કરી.
‘‘તમે હંમેશાં છાતી ઠોકીને ગર્વભેર કહેતા હતા કે માત્ર પોતાના પગારના બળ પર તમે પૂરો ખર્ચ આરામથી ઉઠાવી શકો છો. મેં નોકરી કરવા સંબંધિત પરેશાની પણ ઉઠાવી, પરંતુ ક્યારેય તમારા મોંથી બે સારા શબ્દ ક્યારેય સાંભળ્યા નથી, પરંતુ અપમાનિત જરૂર થઈ છે. હવે મેં નોકરી છોડી દીધી છે અને રોહિત તથા મારા બધા ખર્ચ તમારે ઉઠાવવા પડશે.’’ અનુરાધાએ સખત લહેકામાં પોતાની વાત કહીને મૌન ધારણ કરી લીધું.
નીરજ ગુસ્સામાં બૂમો પાડત રહ્યો, પરંતુ અનુરાધાએ તેની સાથે કોઈ વાદવિવાદ કે ઝઘડો ન કર્યો. આખરે હારીને નીરજે તેને રૂપિયા આપ્યા જરૂર, પરંતુ આવું કરીને તેણે પોતાના સુખશાંતિ ગુમાવી દીધા.
આજે પહેલી વાર સંગીતાને કિંમતી ભેટ આપવાનું નીરજને ખૂંચવા લાગ્યું. જેાકે પોતાની પ્રેમિકાને તે સીધેસીધું કંઈ કહી ન શક્યો, પરંતુ આર્થિક મુશ્કેલી તેનો મૂડ ખરાબ કરવા લાગી.
તે સંગીતા સામે પોતાની મુશ્કેલીનું દુખ વ્યક્ત કરતો રહેતો. હવે તેમની વચ્ચે રોમેન્ટિક વાર્તાલાપના બદલે વધતી મોંઘવારીને લઈને ચર્ચા વધારે થવા લાગી હતી. અનુરાધાની દરેક માગણી અને દરેક સમયે રૂપિયા ખર્ચવા પર નીરજ ગુસ્સે થતો હતો.
‘‘બધું સારું થઈ શકે છે, નીરજ. મારા માનવા મુજબ તું જરૂર કરતા વધારે પરેશાન થઈ રહ્યો છે. દરેક સમયે ખર્ચાના રોદણા રડીને તું પોતાનો અને મારો મૂડ ખરાબ કરવાનું બંધ કરી દે, યાર.’’ ધીરજનો ઘડો ભરાઈ જવાથી એક રાત્રે સંગીતાએ ચિડાઈને નીરજને આ શબ્દો સંભળાવી દીધા.
મારી સમસ્યાને ન મારી પત્ની સમજી રહી છે કે ન તું.’’ નીરજે તરત નારાજગી વ્યક્ત કરી.
‘‘તારી પત્નીની મને જાણ નથી, પરંતુ મારા જન્મદિવસ પર તું મને મોબાઈલ અપાવીશ નહીં. જે આ ખર્ચને બચાવીને તારા ચહેરા પર ખુશી આવતી હોય તો સોદો ખોટો નથી.’’
નીરજને લાગ્યું કે સંગીતા તેના પર કટાક્ષ કરી રહી છે. પછી તેણે ચિડાઈને જવાબ આપ્યો, ‘‘જેા હું ખરેખર તને ગિફ્ટ નહીં આપું તો તારા ચહેરા પરનું હાસ્ય જરૂર ગાયબ થશે, મેડમ.’’
‘‘સાંભળ, નીરજ.’’ સંગીતા ઊંચા અવાજમાં બોલી, ‘‘હું તારી પાસેથી રૂપિયા પડાવવા માટે તારી સાથે નથી જેાડાઈ. જેા આપણા વચ્ચે પ્રેમનો સંબંધ ન હોત તો તારા કરતા સો ગણા મોટા કોઈ શેઠને સરળતાથી મેં ફસાવી લીધા હોત.’’
‘‘આઈએમ સોરી, ડિયર.’’ સંગીતાની નારાજગી અને ગુસ્સાથી ડરીને નીરજે માફી માંગી લેવું યોગ્ય સમજ્યું.

અનુરાધાની ગેરહાજરીમાં નીરજે રોજ સંગીતાના ફ્લેટ પર જવાનો કાર્યક્રમ બનાવી લીધો હતો. બીજા દિવસે તેણે સંગીતાને એક નવો મોબાઈલ ફોન ખરીદીને આપી દીધો, ત્યારે તે પણ ખુશીની મારી ખીલી ઊઠી હતી…

એ વાત જુદી છે કે સંગીતાનો મૂડ એ ગુસ્સાભર્યો રહ્યો. નીરજે તેને આલિંગનમાં લેતા પ્રેમ કરવાનો પ્રયાસ કર્યો, પરંતુ તેમાં તેને મજા આવી રહી નહોતી.
નીરજ જ્યારે વિદાય લઈને તેના ફ્લેટમાંથી નીકળ્યો, ત્યારે પહેલી વાર તે બબડી ઊઠ્યો, ‘‘આ મહિલાની જાત સાલી સ્વાર્થી હોય છે. તેમનું હસવુંબોલવું, તેમનો પ્રેમ, તેમની અદા, બધું રૂપિયા સાથે જેાડાયેલું હોય છે.’’
અનુરાધા જે દિવસે દીકરા રોહિતને લઈને પોતાના મામાના ઘરે ચાલી ગઈ, તેના ૨
દિવસ પછી સંગીતાનો જન્મદિવસ હતો. નીરજે લગ્નના માત્ર ૧ દિવસ પહેલાં ત્યાં પહોંચવાનો નિર્ણય કર્યો.
‘‘મારી ગેરહાજરીનો ખોટો લાભ ઉઠાવતા નહીં. મારી ઘણી બધી સાહેલીઓ મને તમારો રિપોર્ટ આપે છે.’’ અનુરાધાએ જતી વખતે હળવા હાસ્ય પાછળ છુપાઈને ચેતવણી નીરજને આપી દીધી.
‘‘મને ઈચ્છા થશે તે કરીશ.’’ નીરજ ચિડાઈ ગયો.
‘‘જેા એવું હોય તો ઠીક છે, મારું મન પિયરથી અહીં ઘરે પરત ફરવાનું જેા ન થયું, તો મારો આ નિર્ણય તમારે પણ સ્વીકારી લેવો પડશે, પતિદેવ.’’
અનુરાધાના અવાજ અને ચેતવણીની મજબૂતાઈ ઓળખીને તેની સાથે વાદવિવાદ કરવાનો ઈરાદો નીરજે છોડી દીધો. આમ પણ ખોટું કરનારની પાસે આંખમાં આંખ નાખીને કોઈની સાથે વાત કરવાની હિંમત નથી હોતી.
અનુરાધાની ગેરહાજરીમાં નીરજે રોજ સંગીતાના ફ્લેટ પર જવાનો કાર્યક્રમ બનાવી લીધો હતો. બીજા દિવસે તેણે સંગીતાને નવો ફોન અપાવી દીધો, ત્યારે તેનો મૂડ પણ ખુશીથી ખીલી ઊઠ્યો.

સંગીતા એ અચાનક ૩ દિવસ માટે મનાલી જવાની ઈચ્છા વ્યક્ત કરીને નીરજને આંચકો આપ્યો.
‘‘ના યાર, હવે બીજેા ખર્ચ કરવાની મારામાં હિંમત નથી.’’ નીરજે તરત મનાલી જવાનો ઈન્કાર કરી દીધો.
‘‘અરે ક્રેડિટ કાર્ડ છે ને તારી પાસે. થોડાક રૂપિયા હું પણ સાથે લઈ લઈશ. પ્લીઝ હા કહી દે ને.’’ સંગીતાએ તેને આલિંગનમાં લેતા પ્રેમથી વિનંતી કરી.
‘‘તારે મનાલી જવું હોય તો આ ટ્રિપનો પૂરો ખર્ચ તું ઉઠાવ. હું તને પાછળથી રૂપિયા પરત કરી આપી દઈશ.’’
‘‘અરે સ્વીટહાર્ટ, ક્રેડિટ કાર્ડ…’’
‘‘ક્રેડિટ કાર્ડ હું ઈમર્જન્સી માટે રાખું છું. એક વાર કાર્ડના ચક્કરમાં પડ્યો તો તેમાંથી બહાર નીકળવું મુશ્કેલ થઈ જશે. હવે અનુરાધાની નોકરી નથી રહી.’’ નીરજ બોલ્યો.
‘‘અનુરાધાના નોકરી છોડવાના દુખડા રડવાનું શરૂ ન કર, પ્લીઝ.’’ સંગીતાએ નાટકીય અંદાજમાં હાથ જેાડી દીધા.
‘‘તું પણ મનાલી જવાની જિદ્દ છોડી દે.’’
‘‘ઠીક છે, હવે અહીં દિલ્લીની ગરમીમાં મરીશું.’’
‘‘એવું તો શક્ય નથી કે મનાલીની ટ્રિપ ફાઈનાન્સ કરવા તું તૈયાર હોય. અરે શું એક વાર માટે તું ખર્ચ નથી કરી શકતી?’’
‘‘ખર્ચ હું કરી શકું છું, પણ શું પ્રેમિકાના પૈસે આનંદ માણવો તારી ખુમારીને સ્વીકાર્ય છે?’’
‘‘તેં આ પ્રશ્ન પૂછી જ લીધો છે, તો હવે બિલકુલ સ્વીકાર્ય નથી, કારણ કે તારી માનસિકતા હવે મને સમજાઈ ગઈ છે.’’
‘‘મારી માનસિકતા કેવી છે?’’ સંગીતાએ ઉત્સુકતાથી પૂછ્યું.
‘‘એ જ કે આપણી મોજમસ્તી ત્યારે શક્ય છે જ્યારે મારું પર્સ નોટોથી ભરેલું હશે.’’
‘‘આવી વાત કરીને તું મારું અપમાન કરી રહ્યો છે, નીરજ. તું મારા ચારિત્ર્યને હલકું બનાવી રહ્યો છે.’’
‘‘હવે છોડ આ બધી ચર્ચા અને ચાલ કોઈ ફિલ્મ જેાવા જઈએ.’’ પરેશાન નીરજે વાર્તાલાપનો વિષય બદલવાની કોશિશ કરી.
‘‘સોરી, હવે હું તારી પાસે ૫૦૦-૬૦૦ રૂપિયાનો ખર્ચ પણ નહીં કરાવું. આમ પણ અચાનક મને માથામાં દુખાવો શરૂ થઈ ગયો છે.’’
‘‘તારા માથાના દુખાવા પાછળનું કારણ મારો મનાલી ન જવાનો નિર્ણય છે, તે વાતને હું સારી રીતે સમજી શકું છું.’’
‘‘નીરજ, તારું આવું ચીડિયલ રૂપ મેં પહેલા ક્યારેય જેાયું નથી.’’ સંગીતાએ ચિડાઈને
ફરિયાદ કરી.
‘‘મને પણ પહેલા ક્યારેય અહેસાસ નથી થયો કે મારા પ્રત્યેનો તારો પ્રેમ પર્સમાં ભરેલી નોટોની સંખ્યા સાથે જેાડાયેલો છે.’’ નીરજે કહ્યું.
‘‘નીરજ… તું તારી પત્નીની નોકરી જતી રહેવાથી ગભરાઈ ગયો છે… પાગલ થઈ ગયો છે.’’
‘‘અરે, તેણે નોકરી પણ તારા લીધે જ છોડી છે.’’
‘‘શું, મારા લીધે?’’ સંગીતાએ ચિડાઈને પૂછ્યું.
‘‘શું કારણ સ્પષ્ટ નથી? હું લાખ ઈન્કાર કરું, પણ તે આપણા પ્રેમ વિશે જાણે છે. બીજું એ કે કઈ મહિલાને ગમે કે તે કમાય અને તેનો પતિ તેની કમાણીની મદદથી પોતાની પ્રેમિકા સાથે જલસા કરે.’’
‘‘તો પછી બંધ કરી દે, મારી સાથે જલસા કરવાનું.’’ સંગીતાએ ગુસ્સામાં ઊંચા અવાજે કહ્યું.
‘‘શું તું મારી સાથે સંબંધ તોડવા તૈયાર છે?’’ નીરજે ચોંકીને ડર અને ચિંતા સાથે પૂછ્યું.
‘‘હું નહીં, પણ તું આ સંબંધ તોડવા ઈચ્છે છે, કારણ કે તને અનુરાધા કે મારા માટે નહીં, પરંતુ રૂપિયા માટે પ્રેમ છે. તારા જેવા લાલચુ માણસ રૂપિયાના લીધે કોઈ પણ સંબંધ તોડી કે જેાડી શકે છે.’’
‘‘શટઅપ.’’ સંગીતાની આવી કડવી વાતોએ નીરજને ખૂબ દુખી કરી દીધો.
‘‘તું ગમે તે બોલે તે ઠીક અને જ્યારે હું સાચી વાત કહું તો ‘શટઅપ’ ની બૂમો પાડે છે, વાહ.’’ સંગીતા બોલી. નીરજે તેને થોડી ક્ષણ સુધી ગુસ્સામાં જેાઈ, પરંતુ તેના ગુસ્સાથી ન તો તે ડરી કે ન ગભરાઈ. તેના હાવભાવથી સ્પષ્ટ લાગતું હતું કે તેનો બળવો કરવાનો મૂડ છે.’’
‘‘હું જઈ રહ્યો છું.’?’નીરજે તરત ઊભા થતા ગુસ્સામાં કહ્યું.

સંગીતા ચુપ રહી. નીરજ ખૂબ ગુસ્સામાં હતો. અચાનક તેને અહેસાસ થયો કે અત્યાર સુધી સંગીતા તેની સાથે પ્રેમનું નાટક કરીને તેને મૂરખ બનાવી રહી છે. પછી તેણે ગુસ્સા ભરેલા મગજ પરથી પડદો હટાવ્યો ત્યારે સંગીતા પ્રત્યેનું તેના મનનું આકર્ષણ અને લગાવ દૂર થયા.
‘‘શું મને ૧ ગ્લાસ પાણી પિવડાવીશ.’’ નીરજની નારાજગી તેના અવાજમાં સ્પષ્ટપણે છલકતી હતી.
‘‘શ્યોર.’’ સંગીતા ઊઠીને કિચન તરફ ગઈ.
તેના રૂમમાંથી બહાર જતા નીરજે તેને ગિફ્ટમાં આપેલું ફોનનું બોક્સ ઉઠાવીને સ્ફૂર્તિથી ખોલ્યું અને ફોન લઈને ખિસ્સામાં મૂકી દીધો. પછી ફોન બંધ કરતાંકરતાં તે દરવાજા તરફ ચાલવા લાગ્યો. નીરજે ધીરેથી દરવાજાની સ્ટોપર ખોલી અને ઘરમાંથી બહાર નીકળી ગયો. સંગીતાના ફોનને લઈને તેને વિચિત્ર સંતોષ થઈ રહ્યો હતો. તેને લાગ્યું કે ચાલાક તથા લાલચુ સંગીતા પાસેથી આપેલી ગિફ્ટ પરત લઈને તેને તેણે બરાબર પાઠ ભણાવ્યો હતો.
આ ચાલાક અને લાલચુ મહિલા મારી સાથેનો સંબંધ તોડી નાખે તે પહેલાં હું તેનાથી દૂર થઈ જાઉં. આ મોંઘો ફોન મારી પત્ની અનુને આપીશ તો તે કેટલી ખુશ થશે. તે વિચારવા લાગ્યો, આ ગિફ્ટ આપીને તેને ફરીથી નોકરી શરૂ કરવા સમજાવવામાં પણ મદદ મળશે. એક લાલચુ મહિલાના બનાવટી પ્રેમ ખાતર પોતાના ઘરના સુખશાંતિ ગુમાવવાની મૂર્ખતા હવે પછી હું ક્યારેય નહીં કરું. તેણે મનોમન નક્કી કરી લીધું કે નોકરીમાંથી રજા લઈને હું કાલે જ અનુરાધા પાસે પહોંચી જઈશ. આ બધા વિચારો મનમાં લઈને નીરજ ફ્લેટ તરફ ઝડપથી ચાલવા લાગ્યો.
નીરજને એ વાતનું પણ આશ્ચર્ય થઈ રહ્યું હતું કે સંગીતા સાથેના સંબંધ તોડવાનો નિર્ણય તેને આજે પરેશાન નહોતો કરી રહ્યો, પરંતુ સાથે એવું પણ લાગતું હતું કે આજે અચાનક તેનું મન હળવું અને ખુશ થઈ ગયું હતું. પત્ની અનુરાધા અને દીકરા રોહિતને મળવાની ખુશી તેની અંદર પળેપળે વધવા લાગી હતી.

બોલતી આંખો

વાર્તા – મુમતાઝ હુસૈન.

એક સમય હતો જ્યારે હંમેશાં સિતારનાં તારનો ઝણકાર કાનમાં ગૂંજતો રહેતો હતો. હવા રોમરોમને સહેલાવતી, રમતી પસાર થતી હતી. ખુલ્લા આકાશમાં લાઈનમાં ઊડતા પંખીઓને જેાઈને મારું મન પણ સ્વચ્છંદ પાંખો ફેલાવીને દૂર આકાશમાં ઊડવા લલચાતું હતું. દરરોજ સવાર એક સુખદ નવજીવનનો સંદેશ લઈને આવતી હતી અને દરેક રાત સોનેરી સપનાં સાથે ઊંઘ ભરેલી પાંપણો પર દસ્તક આપતી હતી. દૂર આકાશમાં દૂધિયો ચંદ્ર વાદળની આડમાં ડોકિયું કરતો, હસ્તો અને આવનાર જીવન માટે શુભ આશિષ આપતો લાગતો હતો.
જિંદગીના પુસ્તકનાં પાના ખૂબ ઝડપથી ફડફડતા બદલાતા ગયા અને એક કિશોરી પોતાની મોટી મોટી આંખોમાં તરતા સપના સાથે યુવાવસ્થામાં પ્રવેશ કરીને જિંદગીની હકીકતને થોડીથોડી સમજવા લાગી હતી. યુગનો તે એક સમય હતો જ્યારે માતાપિતા એક યુવા યુવતીના ભાવિના તાંતણાને ગૂંથીને તેને એક એવું?આવરણ પ્રદાન કરવા ઈચ્છે છે, જ્યાં તે દરેક પ્રકારનાં દુ:ખની નિશાનાં?અંધકારથી દૂર રહ્યા. હવે શરૂ થઈ તરુણાઈ અને ઈચ્છાઓનાં સુંદર મેળ સાથે જિંદગીની તે સફર જ્યાંથી આગળ વધ્યા પછી પોતાના શૈશવ અને કિશોર જીવનમાં જવું અશક્ય છે. આ છે કુદરતનો નિયમ, નિયતિનો કાયદો, જ્યાં ન ઈચ્છવા છતાં પણ આગળ વધતા જવું એક વિટંબણા જ છે.
મેં પાછળ ફરીને જેાવાનો પ્રયાસ કર્યો તો ૨ સુંદર પણ આંસુ ભીની આંખો મને કંઈક કહેવાનો પ્રયાસ કરી રહી હતી. હા, કદાચ એ જ કે અમે તારી શૈશવકાળની આંખો છીએ, જયંા આંખમાં થોડાક આંસુ આવતા જ માનો કોમળ, પ્રેમથી મહેકતો પાલવ ધીરેથી તે આંસુની ભીનાશને સુકવી દેતો હતો. અમે તારી કિશોરાવસ્થાની આંખો છીએ, જેમણે જીવનનાં તે સમયમાં બધું સારું જ જેાયું હતું. મારામાં તે આંખોનો સામનો કરવાની બિલકુલ હિંમત નહોતી.

હું મારા જીવનમાં આગળ વધી ગઈ હતી અને એક યુવા હોવાના લીધે અનેક જવાબદારીઓ અને કાયદા કાનૂનથી બંધાયેલી હતી. મારી આંખોમાં સજેલા સપના હજી પણ તરતા હતા, પરંતુ મહત્વાકાંક્ષાઓના ગાઢ પડછાયાથી ઘેરાયેલા, થોડા ડરેલા અને થોડા ગભરાયેલા, લાગતું હતું કે જીવનની કઠોર ધરા, સપનાનાં કોમળ પગલાને થોડીક વધારે કર્કશતા સાથે જખમ આપવા માટે તૈયાર હતા.
તે જાણતી હતી કે કિશોરાવસ્થામાં તેણે જે સુંદર અને કોમળ સપના જેાયા હતા, તે ક્યારેય પણ પૂરા થવાના નહોતા. તેમ છતાં આશાના કિરણનાં પ્રકાશે પ્રયાસ ચાલું રાખ્યો કે વાસ્તવિકતાનો અંધકાર જીવનમાંથી થોડા સમય માટે દૂર જ રહે.
આ સમાજ, ક્રૂર સમાજ કોઈપણ યુવતીને સપના જેાવા સુદ્ધાનો અધિકાર નથી આપતો, સપનાં પૂરા કરવાના તો દૂરની વાત છે. એક નાનકડા શહેરની આ યુવતી પોતાના જીવનમાં કંઈક એવું કરવા ઈચ્છતી હતી જેથી તેના માતાપિતાને સન્માન મળે તથા સમાજમાં તે અન્ય યુવતીઓ માટે પ્રેરણા બની શકે, તેમને કંઈક કરવાની દિશા આપી શકે, તેમનું માર્ગદર્શન કરી શકે.
પોતાની તરફ ઊઠતી હજારો આંખોમાં વસેલા એક જ પ્રશ્નનો પડછાયો દેખાતો હતો કે શું તે શક્ય બનશે? શું આ નિર્દયી સમાજ એવું થવા દેશે? પછી અન્ય કુટિલ આંખોમાં પોતાના માટે કટાક્ષમાં ધૃણાના ભાવના દર્શન કરતી હતી. જે મને કહી રહ્યા હતા કે યુવતીને આ અધિકાર આપણો સમાજ ક્યારેય નથી આપતો કે તે સુશિક્ષિત થઈને પોતાના સ્વાભિમાનનું રક્ષણ કરતા આજીવિકાપાર્જન કરે. તેને તો માત્ર એક એવા જીવનસાથીનો ઈંતેજર કરવો જેાઈએ જે પોતાના અહમના સંતોષ માટે તેના જીવનમાં પ્રવેશ કરશે? જેના માટે મારી કોમળ લાગણીઓની કોઈ કદર નહીં હોય. તે આવશે કોઈ રાજાની જેમ અને તેના વિચારોથી મને જાણે તુચ્છ, દીનહીન નારી પર દયા કરીને, મારા દ્વારા તેના માટે કરેલી હજારો સેવાના બદલામાં તે મને ૨ ટંક ખાવા આપવાનું અહેસાન કરશે. ૨ ટંક જમવાની સાથે હજારો મહેણા અને કટાક્ષનો તાપ પણ હશે,
જેને સાંભળીને તે ભોજન મારા માટે સ્વાદિષ્ટ ભોજન નહીં પરંતુ સ્વયંને પોતાના સંતાનો માટે જીવિત રાખવાનું એક માધ્યમ માત્ર હશે.

૨૨ વર્ષની ઉંમરમાં જ મારા જીવનનાં તમામ અધિકાર છીનવાઈ ગયા. હું શ્વાસ તો લેતી હતી પણ મારા માટે નહીં પોતાની અનેક ફરજનું પાલન કરવા માટે. હું જીવતી તો હતી પણ મારા માટે નહીં કેટલા એવા લોકો માટે જે મને માણસ પણ નહોતા સમજતા. હું તો બસ એક કઠપૂતળી બનીને રહી ગઈ હતી જે લોકોના ઈશારે, ન ઈચ્છવા છતાં પણ સતત, અથાગ નૃત્ય કરી રહી હતી.
કેટલીય જેાડી આંખો મારી પાસેથી આખા દિવસનો હિસાબ માંગતી હતી. હું મારી ફરજને પૂર્ણ કરતા કરતાં પૂરા દિવસના થાક પછી રાત્રે અંધકારમાં મારા અસ્તિત્વને શોધવાનો પ્રયાસ કરતી હતી, પણ હંમેશાં નિષ્ફળ સાબિત થતી હતી. મારું મગજ જે ક્યારેક વીણાના તારના ઝણકારની જેમ દરરોજ ફ્રેશ, સુમધુર રાગ છેડતું રહેતું હતું, આજે તે એવું જ લાગતું હતું કે હંમેશાં માટે ઊંઘવા ઈચ્છે છે, ચિરનિદ્રામાં લીન થવા ઈચ્છે છે.
રાતનાં અંધકારમાં અરીસાની સામે ઊભી હું સ્વયંને જેાઈ રહી હતી અને સ્તબ્ધ હતી. અરીસામાં આ છબિ કોની છે? કેટલી સદીઓ પછી આજે હું અરીસાની સામે ઊભી હતી અને અરીસાને વારંવાર એ પ્રશ્ન પૂછવા ઈચ્છતી હતી કે તે મને કોની છબિનાં દર્શન કરાવી રહ્યા છે? આ તો હું નથી, નથી… ના, આ તો હું હોઈ જ ન શકું.
મારા તો કાળા, લાંબા, જાડા વાળ ઘૂંટણને સ્પર્શતા હતા. મારા ગોરા ચહેરા પર ૨ મોટી બોલતી આંખો હતી, જે હંમેશાં સપનામાં ખોવાયેલી લાગતી હતી. હોઠ પર સવારની તાજગી સમાન ખિલેલું સ્માઈલ હતું. કોમળ લતા સમાન લચીલું તન, જે પ્રાકૃતિક રીતે સુંદર, સુગંધિત છટા વિખેરતું સાક્ષાત અદ્ભુત સ્વપ્નિલ પ્રતિમા જેવું દેખાતું હતું.
અરીસાવાળી વૃદ્ધ મહિલાની આંખો તો ધૂંધળી છે. તેમાં સપના નથી, માત્ર નિરાશા અને આંસુ છે. તેના ચહેરા પર તો કરચલી જ કરચલી છે. માથા પર પડેલી રેખાઓ કહી રહી છે કે આ મહિલાએ પોતાની નિસ્તેજ જિંદગીમાં ઘણા ઉતારચડાવ જેયા છે. જિંદગીભર તેનો સામનો સમસ્યાઓ સાથે થતો રહ્યો છે. તે તો આ પૂરા સંસારમાં પ્રેમ વહેંચવા ઈચ્છતી હતી, પોતાની વણથાકી સેવાથી લોકોના દિલને જીતવા ઈચ્છતી હતી, પણ આ તમામ પ્રયાસ પછી પણ આ સંસારમાં તેને નફરત, અપમાન અને ધુત્કાર સિવાય કંઈ ન મળ્યું. તેના પોતાનાઓ એ જ તેને દુખના અંધકારમાં ધકેલી દીધી.

એક સમય હતો જ્યારે તે એ બોલતી આંખોની રાહ જેાતી હતી જે તેના જીવનમાં આવીને તેની પર અપાર પ્રેમનો વરસાદ કરીને કહેશે કે તારી છબિ મારામાં દરેક ક્ષણ વસે છે, જે આંખોથી જીવન જીવવાની દિશા મળશે, જે આંખો ઊઠતીપડતી પાંપણો સાથે તેના દરેક સેવાભાવ માટે કૃતજ્ઞતાપૂર્વક સ્મિત વિખેરશે, જે તેના મનની વાત કહ્યા વિના જ વાંચી લેશે, જે આંખોમાં તેના માટે સન્માન હશે.
પરંતુ કાશ… એવું થઈ શકતું. મેં તો આજીવન દરેક બાજુથી નફરતનો વરસાદ સહન કર્યો છે. હું?આજે અરીસા પર પડેલી ધૂળ જેવી થઈ ગઈ છું, હું સમયના પ્રવાહને પૂછવા ઈચ્છું છું કે હું ક્યાં ખોટી હતી? મેં ખોટું શું કર્યું જેની સજા મને મળી?
પ્રિયજનો માટે સપ્રેમ ફરજનું પાલન કર્યું, કોઈ અપેક્ષિત અંધકાર તો હતો જ નહીં. તનમનધન પોતાના પ્રિયજનો પર લૂંટાવ્યું. મારા શરીરનાં અંગ જ મને પીડિત કરી ગયા. શું મારે છોકરી હોવાની સજા આજીવન મળતી રહેશે? શું મારા દુખનો અંત નથી? મારા સપનાઓની હત્યા કરી દેવામાં આવી. મારી પાસેથી દરેક શ્વાસનો હિસાબ માંગવામાં આવ્યો.
મારી સપનાથી ધૂંધળી આંખોભરીને આજે સંસારને પૂછવા ઈચ્છે છે કે શું મારા જીવનમાં આવેલા દુખ, યાતનાઓની આંઘીનો તેમની પાસે કોઈ જવાબ છે? મારી દુખી આંખો કહેવા ઈચ્છે છે કે કાશ આ જીવનમાં કોઈ તેમની વ્યથાને સમજી શકતું. જ્યારે આ આંકો હસવા ઈચ્છતી હતી ત્યારે લોકોએ તેમાં આંસુ ન ભર્યા હોત. જ્યારે આ સુખની ઊંઘ ઊંઘવા ઈચ્છતી હતી, ત્યારે તેમાં પીડા અને તૃષ્ણા ન ભરી ગઈ હોત.
પ્રેમતરસી આંખો આજે આંસુમાં ડૂબીડૂબીને આ સૃષ્ટિના પાલનહારને એ પૂછી રહી છે કે આ દુ:ખી જીવનનો અંત ક્યારે આવશે? આખરે બીજી દુનિયામાં પ્રવેશ કર્યા પછી પણ શું ભાવનાત્મક અસલામતી રહેશે? શું મારા દુખોનો અંત ક્યારેય આવશે?

ભાભી અમારે અહીં આવું જ થાય છે

વાર્તા – અર્ચના ત્યાગી.

નિધિના લગ્નને ૫ વર્ષ થયા હતા. સાસુસસરા અને પતિ નિતિન સાથે તેણે સામંજસ્ય બેસાડી લીધો હતો, પરંતુ તેની ઘમંડી નણંદ નિકિતા હજી માનતી નહોતી કે નિધિ તેમના ઘરની પરંપરા નિભાવી રહી છે.
નિકિતા કોઈ ને કોઈ વાતે મોં ચડાવીને બોલતી, ‘‘ભાભી, અમારે અહીં આવું જ થાય છે.’’
તેની આ જ વાત નિધિને ગમતી નહોતી. શરૂઆતમાં પોતાના રૂમમાં જઈને રડતી હતી. પતિ નિતિનને જણાવ્યું તો તેણે કહીને ટાળી દીધું, ‘‘તેની વાતને દિલ પર ના લે, ઘરમાં બધાથી નાની છે, બધાની લાડલી હોવાથી થોડી આખાબોલી છે. નજરઅંદાજ કરવાનું રાખ.’’
નિધિ સમજી નથી શકતી કે કોઈ તેને કંઈ કહેતું કેમ નથી. શું તેણે બીજા ઘરે જવાનું નથી, પરંતુ બધું આ રીતે ચાલુ રહ્યું. ન નિધિ સમજી અને ન નિકિતાએ તેને ઘરના રીતરિવાજ શીખવ્યા.
આજે નિધિનો દીકરો પહેલી વાર સ્કૂલ જઈ રહ્યો હતો. બધા એવા ઉત્સાહિત હતા જાણે કોઈ તહેવાર હોય. નિધિએ તેને સ્કૂલ યુનિફોર્મ પહેરાવીને તૈયાર કરી દીધો. તેના વાળ ઓળી રહી હતી એટલામાં નિકિતા વાટકીમાં કંઈક લઈને આવી અને ચમચીથી તેને ખવડાવવા લાગી. ધ્રુવ ના પાડતો હતો. નિધિએ કહ્યું, ‘‘દીદી બાળક છે, તેનું મન નથી, સ્કૂલેથી આવીને ખાઈ લેશે.’’
નિકિતા ગુસ્સે થઈ, ‘‘ભાભી, અમારે અહીં આવું જ થાય છે. જ્યારે કોઈ પહેલી વાર ઘરથી બહાર કોઈ કામ માટે જાય છે, ગળ્યું દહીં ખાઈને જ જાય છે.’’
નિધિ કંઈ બોલે તે પહેલાં નિતિને આવીને ધ્રુવને ઊંચકી લીધો અને પોતાની આંગળીમાં ગળ્યું દહીં લઈને ધ્રુવના હોઠ પર લગાવી દીધું, ‘‘સ્કૂલ જવામાં મોડું થાય છે.’’ કહીને ધ્રુવને લઈને ચાલ્યો ગયો.
નિધિ રૂમમાં જતી રહી. નિકિતા હજી બોલી રહી હતી, ‘‘મારી શું ભૂલ છે. ભાઈ બધું ભૂલી ગયા છે. પહેલી વાર ઓફિસ ગયા હતા ત્યારે પણ ગળ્યું દહીં માંગીને ખાઈ ગયા હતા. તેમનો દીકરો મારો પણ ભત્રીજેા છે, શું હું તેને દહીં ન ખવડાવી શકું?’’
પપ્પાએ તેને બૂમ પાડી ત્યારે તે ચુપ થઈ. નિધિ આ ઘટનાથી કંટાળી ગઈ હતી, પરંતુ કોઈ સમાધાન નહોતું આવતું.
સંજેાગવશાત્ તે દિવસે તેની મમ્મીનો ફોન આવ્યો. તેમણે જણાવ્યું કે તેના ભાઈભાભી વિદેશથી પાછા આવવાના છે. ભાઈ વિદેશમાં નોકરી કરતો હતો. તેણે ત્યાં જ ભારતીય યુવતી સાથે લગ્ન કર્યા હતા. લગ્ન પછી તે બંને પહેલી વાર ઘરે આવી રહ્યા હતા.
મમ્મી ઈચ્છતી હતી કે પૂરા રીતરિવાજથી નવી વહુનું સ્વાગત કરવામાં આવે. તેથી તેમણે નિધિને ઘરે બોલાવી હતી. ઘર તે જ શહેરમાં હતું, તેથી નિતિન તે દિવસે સાંજે નિધિને ઘરે મૂકી આવ્યો.

બીજા દિવસે ભાઈભાભી આવ્યા. દરવાજા પર તેના ભાઈ વિકાસ સાથે ઊભી છોકરી જેાઈને નિધિ દંગ રહી ગઈ. તેણે લાલ રંગની સાડી પહેરી હતી. માથા પર પાલવ હતો અને કપાળ પર લાલ રંગની બિંદી લગાવી હતી. કોઈ પણ રીતે તે વિદેશી છોકરી નહોતી લાગતી. મમ્મીપપ્પા તો તેને જેાઈને ખુશખુશ થઈ ગયા. નિધિ પણ તેનાથી પ્રભાવિત થઈ ગઈ.
વિકાસ બોલ્યો, ‘‘અરે ભાઈ, હવે ઘરની અંદર તો આવવા દો. શું બહાર જ ઊભા રાખશો.’’
નિધિએ સ્મિત કરતા બંનેને અંદર આવવાનો ઈશારો કર્યો. ઘરના ઉમરા પર રંગોળી બનાવીને, ચોખાથી ભરેલો એક કળશ મૂક્યો હતો. નવી વહુએ પગ અંદર મૂકતા પહેલાં તેને હાથમાં ઉઠાવી લીધો.
નિધિ તરત તેના હાથમાંથી કળશ લઈને ઉમરામાં મૂકતા બોલી, ‘‘ભાભી અમારે અહીં કળશને પગથી પાડીને ઘરની અંદર પ્રવેશ કરે છે.’’
નવી વહુએ સ્મિત કરતા એવું જ કર્યું અને વિકાસ સાથે અંદર આવી ગઈ. બાકીની વિધિ પૂરી કર્યા પછી બધાએ જમી લીધું અને નિધિ માના રૂમમાં ઊંઘવા ગઈ. મમ્મી હજી બહાર હતી. ભાભી રૂમમાં આવ્યા. નિધિના ઈશારા કરવાથી તેની પાસે બેસી ગઈ. નિધિનો હાથ પકડીને બોલી, ‘‘થેંક્યૂ દીદી, તમે મને જણાવ્યું કે ઘરની અંદર આવવાની વિધિ કેવી રીતે થાય છે. હું તો ઊંધું કરી રહી હતી.’’
નિધિ આશ્ચર્યચકિત હતી કે ભાભી હિન્દી સારું બોલે છે. ભાભીએ નિધિનો હાથ પકડ્યો તો તે તેને ભાન થયું, ‘‘દીદી જ્યાં સુધી હું અહીં છું. તમે અહીં રહો. મારે હજું ઘણું બધું શીખવું છે ઘરના રીતરિવાજ. હવે આ જ મારો પરિવાર છે.
ભાભીની વાતથી નિધિને કંઈ યાદ આવ્યું. તેનો વ્યવહાર… જ્યારે નિકિતા તેને પોતાના ઘર વિશે કંઈ બોલતી હતી ત્યારે તેણે ક્યારેય ભાભીની જેમ નિકિતાની વાતને સહજતાથી નથી લીધી.
નિધિએ ભાભીના હાથ પર હાથ મૂકીને કહ્યું, ‘‘કોશિશ કરીશ ભાભી, તમારા જવા સુધી રહેવાની. તમે પણ સમજદાર છો. થોડા દિવસ અહીં રહેશો તો જેાઈને બધું શીખી જશો. હમણાં ઊંઘી જાઓ, કાલે વાત કરીશું.’’
ભાભી ગુડ નાઈટ બોલીને ગઈ. નિધિની આંખમાં ઊંઘ નહોતી. તેની સામે તે ઘટના ફરી રહી હતી જ્યારે તેના અને નિકિતાના ઝઘડા થતા હતા.

બીજા દિવસે નિધિ ઊઠીને આગળની વિધિ વિશે મમ્મી સાથે વાત કરી રહી હતી. ફોનની રિંગ રણકી. તેણે ફોન ઉઠાવ્યો, નિકિતાનો ફોન હતો. નિકિતા કંઈ બોલે તે પહેલાં નિધિ બોલી, ‘‘દીદી, મને ખબર છે આપણા ઘરમાં વહુ વધારે સમય પિયરમાં રોકાતી નથી, પણ ૨ દિવસ નવી ભાભી સાથે રોકાઉં છું. તમે છો તેથી મને ઘરની ચિંતા નથી.’’
બીજી બાજુ નિકિતા હસી, ‘‘હું કાલે આવી રહી છું ભાઈ સાથે તમને લેવા માટે, કોઈ બહાનું નહીં ચાલે ભાભી, અમારે અહીં આવું જ થાય છે.’’
નિધિ પણ હસી રહી હતી, કદાચ ૫ વર્ષમાં પહેલી વાર ખૂલીને હસી હતી. નિધિનો પૂરો દિવસ હસતાંહસતાં વીત્યો. બીજા દિવસે નિતિન, નિકિતા અને ધ્રુવ તેને ઘરે લઈ જવા આવ્યા. ભાભીએ ઉતાવળ કરી, પરંતુ નિતિન નિધિને સાથે લઈ ગયો. આ વખતે પહેલી વાર સાસરી જતી નિધિના મન પર કોઈ બોજ નહોતો. રસ્તામાં કારમાં વાત કરતા બધા ખુશ હતા. નિકિતા ખૂબ ઉત્સુકતાથી નવી વહુની વાત સાંભળી રહી હતી. નિધિએ તેની છેડતી કરી, ‘‘હવે લગ્ન કરવાનો નંબર તમારો છે, નિકિતા દીદી. તેથી ધ્યાનથી બધું સાંભળી રહ્યા છો.’’
‘‘એવું નથી ભાભી, કંઈ વિચારી રહી હતી.’’ નિકિતાએ નિધિની વાતનો જવાબ આપ્યો.
‘‘અમને પણ જણાવો કે એવી કંઈ વાત છે.’’ નિધિએ ફરી છેડતી કરી.
નિકિતાએ વાત ટાળતા કહ્યું, ‘‘અરે, છોડો ને ભાભી. તમે આ બધી વાતને માનતા નથી.’’
નિધિની ઉત્સુકતા વધી ગઈ, ‘‘તમે કહીને તો જુઓ.’’ તે હસતા બોલી.
ધ્રુવને ભૂખ લાગી હતી. નિતિને કારને સાઈડમાં ઊભી રાખી અને ધ્રુવને લઈને દુકાને ગયો.
નિકિતા અને નિધિ થોડી વાર કારમાંથી ઊતરીને બહાર આવ્યા. સામે જેાઈને નિકિતા અચાનક બાળકની જેમ કૂદી પડી, ‘‘અરે ભાભી, આ તે જ જગ્યા છે જ્યાં પરમ દિવસે સત્સંગ યોજશે. ૨ વર્ષ પછી દેવીજી પધારી રહી છે..
નિધિને યાદ આવ્યું, ‘‘અચ્છા તે જ, જેમના દ્વારા ધ્રુવના પહેલા જન્મદિવસે ઘરમાં સત્સંગ કરાવ્યો હતો.’’
નિકિતાએ આશ્ચર્યથી નિધિ સામે જેાતા કહ્યું, ‘‘તમને યાદ છે? આ વખતે તમે પણ સાથે આવજેા.’’
નિધિએ કમને હા પાડી.
મમ્મીની તબિયત સારી નહોતી, તેથી નિધિને જ નિકિતા સાથે સત્સંગમાં જવું પડ્યું. નિકિતા સક્રિયતાથી વ્યવસ્થા જેાઈ રહી હતી. શહેરના બીજા લોકો પણ હતા આયોજનમાં. સત્સંગ પૂરો થવાનો હતો કે વાવાઝોડું આવ્યું. પ્રવચન સાંભળવા આવેલા લોકો હોબાળો કરવા લાગ્યો. બધા જલદીજલદી નીકળવા ઈચ્છતા હતા. જેાતજેાતામાં સત્સંગ ખાલી થઈ ગયું. આયોજક પણ ચાલ્યા ગયા. નિતિન કાર લઈને બહાર ઊભો હતો, તેથી નિકિતા અને નિધિ પણ કારમાં બેસીને ઘરે આવી ગયા.

થોડી વાર પછી પોલીસ સ્ટેશનથી ફોન આવ્યો કે કેટલીય મહિલાઓના ઘરેણાં અને પર્સ ગાયબ થઈ ગયા. સવાર થતા જ પોલીસ સ્ટેશન બોલાવ્યા. રાત જેમતેમ વીતી. સવારે પોલીસ સ્ટેશનમાં બધા આયોજક હતા. પોલીસ સતત પૂછપરછ કરી રહી હતી. તેનું કહેવું હતું કે દેવીજી અને તેમના લોકો કે પછી આયોજક બંનેમાંથી કોઈ આ લૂંટમાં સામેલ છે.
‘‘દેવીજી આવું ક્યારેય ન કરી શકે. તેમણે તો પોતાની સંપત્તિ પણ આશ્રમને દાનમાં આપી દીધી છે.’’ નિધિ બોલી.
પોલીસ ઈન્સ્પેક્ટરે તેને શાંત રહેવાની સલાહ આપતા જણાવ્યું કે દેવીજી એક મોટી સજા ભોગવીને આવેલી મહિલા છે. છેતરપિંડીના કેસમાં કેટલાય વર્ષ જેલમાં હતી. જેલથી છૂટીને તેણે ભગવાનના પ્રવચન આપીને છેતરપિંડી શરૂ કરી હતી. પોલીસને માહિતી મળી હતી, તેથી સત્સંગ પરિસરમાં પોલીસકર્મી સામાન્ય કપડાં પહેરીને ફરતા હતા.
બધો સામાન દેવીજીના શિષ્યો પાસેથી મળ્યો છે. નિકિતા ઘરે પહોંચી તો મમ્મીપપ્પાની નજરનો સામનો ન કરી શકી. તેને સામાન્ય થવામાં કેટલાય દિવસ થયા. નિધિ પૂરો સમય તેની સાથે હતી અને એક પરિવર્તન અનુભવી રહી હતી કે નિકિતા હવે વાતવાતમાં બોલવાનું ભૂલી ગઈ છે કે ભાભી, અમારે અહીં આવું જ થાય છે.

બચાવ

વાર્તા – સિદ્ધાર્થ યાદવ.

લાંબા વાળને ખભા સુધી કપાવીને મેં મારી હેરસ્ટાઈલ સંપૂર્ણપણે બદલી નાખી હતી, સાથે બ્યૂટિપાર્લર પણ જઈ આવી હતી, તેથી ચહેરો થોડો વધારે ચમકતો હતો. કુલ મળીને હું એમ કહેવા ઈચ્છું છું કે તે રાત્રે સંજય સાથે બજારમાં ફરતા હું એટલી સુંદર દેખાતી હતી કે મારા માટે તો સ્વયંને ઓળખવી મુશ્કેલ થઈ ગઈ હતી.
મને સંજયના બોસ અરૂણે ન ઓળખી ત્યારે કોઈ આશ્ચર્ય ન થયું, પરંતુ મને ન ઓળખવું તેમને ખૂબ મોંઘું પડ્યું.
બજારમાં એક દુકાનદારે રેડીમેડ સૂટ બહાર લટકાવી રાખ્યો હતો. જ્યારે અરૂણનો અવાજ મારા કાન સુધી પહોંચ્યો ત્યારે હું તેને જેાઈ રહી હતી. હું લટકાવેલા એક સૂટની પાછળ હતી, તેથી તે મને જેાઈ શક્યા નહોતા.
‘‘હેલો, સંજય. હાઉ ઈઝ લાઈફ?’’ અરૂણનો બિનજરૂરી ઊંચો અવાજ સાંભળીને મને લાગ્યું કે તેઓ પીધેલા છે.
‘‘આઈ એમ ફાઈન સર. તમે અહીં…?’’ સંજયનો સ્વર આદરપૂર્ણ હતો.
‘‘આશ્ચર્ય થાય છે ને મને અહીં જેાઈને?’’
‘‘ના એવું નથી સર?’’
‘‘લાગી તો એવું રહ્યું છે. ક્યાં ગઈ તે ફટાકડી?’’
‘‘કોણ સર?’’
‘‘હવે શાણો ન બન, યાર. ભાભીથી છુપાઈને ખૂબ જેારદાર વસ્તુ ફેરવી રહ્યો છે.’’
‘‘હું મારી વાઈફ સાથે ફરી રહ્યો છું સર.’’ મેં મારા પતિના અવાજમાં ગુસ્સાના વધી રહેલા ભાવ સ્પષ્ટપણે અનુભવ્યા.
‘‘વાહ બેટા, તારા બોસને મૂરખ બનાવી રહ્યો છે, અરે શું હું ભાભીને નથી ઓળખતો.’’
‘‘સર, તે ખરેખર મારી વાઈફ છે.’’
‘‘કેમ જૂઠું બોલી રહ્યો છે? હું ભાભીને તારી ફરિયાદ થોડો કરવાનો છું. આજકાલ મારી વાઈફ પિયર ગઈ છે. જેા મોજમસ્તી માટે ખાલી ફ્લેટ જેાઈતો હોય તો આ સેવક તારી સેવામાં હાજર છે, પરંતુ જેા તું મને પણ મોજમસ્તીમાં સામેલ કરે તો…’’
‘‘સર, મારી વાઈફ માટે…’’
‘‘અરે નહીં કરે તો પણ ચાલશે. આમ તો પ્રમોશન જેા જલદી જેાઈતું હોય તો તારા આ બોસને ખુશ રાખ બેટા. જેા આ ફૂલઝડી ચાલુ વસ્તુ હોય અને તારું મન તેનાથી ભરાઈ ગયું હોય તો તે મને ટ્રાન્સફર કરી દે…’’
‘‘યૂ બાસ્ટર્ડ. તારા જ કર્મચારીની પત્ની માટે આટલી ગંદી ભાષાનો પ્રયોગ કરવાની તારી હિંમત કેવી રીતે થઈ?’’ ગુસ્સામાં પાગલ થતા મેં અચાનક સામે આવીને તેને થપ્પડ મારવા હાથ ઉપાડી લીધો, પરંતુ સંજયે મને પાછળ ખેંચીને તેનાથી દૂર કરી દીધી.

‘‘અરે, તમે ખરેખર ભાભી નીકળ્યા. આ ખૂબ મોટી મિસ અંડરસ્ટેન્ડિંગ થઈ ગઈ, ભા…’’
‘‘ડોન્ટ કોલ મી ભાભી.’’ મેં એટલી જેારથી બૂમ પાડી કે લોકો અમારી તરફ જેાવા લાગ્યા, ‘‘સંજય તમારાથી ઉંમરમાં નાનો છે તો પછી હું તમારી ભાભી કેવી રીતે થઈ? દરેક મહિલાને અશ્લીલ નજરથી જેાનાર, ગંદી નાળાના કીડા, ડોન્ટ યૂ એવર કોલ મી ભાભી.’’
‘‘યાર સંજય, તારી વાઈફને ચુપ કરાવ. તે થોડી વધારે પડતી બકવાસ કરી…’’
‘‘શું હું બકવાસ કરી રહી છું અને તમે થોડી વાર પહેલાં શું ગીતા સંભળાવી રહ્યા હતા? ખરેખર મને હવે થઈ રહ્યું છે કે તમારું મોં તોડી નાખું.’’ સંજયની પકડમાંથી છૂટવાની મારી કોશિશ જેાઈને તેઓ ૨ પગલાં પાછળ હટી ગયા.
‘‘પ્રિયા, શાંત થા… હવે સર પોતાની ભૂલ સ્વીકારી રહ્યા છે… યૂ કૂલ ડાઉન, પ્લીઝ.’’ ગુસ્સાને ભૂલીને સંજયે મને સમજાવવાની કોશિશ કરી, પરંતુ મારી અંદર ગુસ્સાનો લાવા એટલો જેારથી ઊકળી રહ્યો હતો કે મને તેનો બોલેલો એક પણ શબ્દ ન સમજયો.
‘‘તેઓ સર હશે તમારા. મારી નજરમાં તેઓ જૂતાથી પીટવા લાયક હતા. હું તેને એમ છોડીશ નહીં, પછી મેં સંજયની પકડમાંથી આઝાદ થવાની ફરીથી કોશિશ કરી ત્યારે બોસે ત્યાંથી ભાગી છૂટવામાં જ પોતાની ભલાઈ સમજી.’’
તેમના ચાલ્યા ગયા પછી પણ મેં તેમને ખરુંખોટું સંભળાવવાનું બંધ ન કર્યું. આમ તો સંજયની સાથેસાથે હું પણ મનોમન આશ્ચર્ય અનુભવી રહી હતી કે આજે મારી અંદર આટલો ગુસ્સો ક્યાંથી આવી રહ્યો છે.
જ્યારે હું થોડી શાંત થઈ ત્યારે સંજયનો ગુસ્સો વધવા લાગ્યો, ‘‘મારા બોસને આટલી ખરાબ રીતે અપમાનિત કરીને તેં મારું પ્રમોશન અટકાવી દીધું છે. શું તું પાગલ થઈ ગઈ હતી?’’
‘‘જ્યારે મારા માટે તે નાલાયક માણસ અપશબ્દો બોલી રહ્યો હતો, ત્યારે તમે તેને ઠપકો કેમ ન આપ્યો?’’ મેં સંજયને ફરિયાદ કરી.
‘‘તેં મને તેની તબિયત ઠીક કરવાની તક ક્યાં આપી? મેં સાંભળી લીધું હોત ને. જેા હું બોલ્યો હોત તો તેમણે પોતાનો બકવાસ બંધ કરી દીધો હોત અથવા મારા હાથે માર ખાધો હોત, પરંતુ તારે ગુસ્સામાં આટલા પાગલ થવાની શું જરૂર હતી?’’
‘‘હવે મારી પર ગુસ્સો ન કરો. મને કંઈ જ યાદ નથી કે મેં તમારા બોસને શું કહ્યું છે. લાગે છે કે આટલો બધો ગુસ્સો કરવાથી મારા મગજની કોઈ નસ ફાટી ગઈ છે. મને ખૂબ જેારથી ચક્કર આવી રહ્યા છે.’’ બોલીને મેં મારું માથું બંને હાથથી પરેશાન અંદાજમાં પકડી લીધું ત્યારે સંજય મને ઠપકો આપવાનું ભૂલીને ચિંતિત દેખાવા લાગ્યા.
સંજય મને વધારે ઠપકો ન આપે, તે માટે મેં ચુપ રહેવું જ યોગ્ય સમજ્યું. આમ પણ તેમના તેજ ગુસ્સાથી માત્ર હું જ નહીં, પરંતુ તેમને જાણનાર દરેક વ્યક્તિ ડરતા હતા.
અહીં બજાર તરફ આવતા એક રિક્ષાવાળો ખોટી દિશાથી તેમની મોટરસાઈકલ સામે આવી ગયો હતો અને સંજયે જ્યારે તેને ઠપકો આપ્યો ત્યારે તેણે ઊલટુંસીધું બોલવાની હિંમત કરી હતી.

સંજય ક્યાં આવી ભૂલને સહન કરે તેમ હતા. મારા રોકવાના ખૂબ પ્રયત્ન છતાં પણ તેમણે પોતાની મોટરસાઈકલ રોકીને તે રિક્ષાવાળાને ૩-૪ થપ્પડ મારી દીધી. સંજયના હાઈટબોડી જેાઈને પ્રતિકાર કરવાની બિચારા રિક્ષાવાળાની હિંમત નહોતી ચાલી.
મારો મૂડ તે સમયથી જ બગડી ગયો હતો. અરૂણની આવી ગંદી વાત સાંભળીને હું મારા ગુસ્સા પર નિયંત્રણ જે રીતે ગુમાવી બેઠી હતી, તેના મૂળમાં મારા મતે આ રિક્ષાવાળાની ઘટના જ હતી.
અમારા લગ્નને હજી ૬ મહિના પણ નહોતા થયા. તેમના તેજ ગુસ્સાના લીધે મેં ખૂબ પરેશાની સહન કરી છે. ઘણી વાર મારે લોકો સામે નીચે જેાવું પડ્યું છે. ઘણી વાર પોતાની જાતને શરમમાં અને અપમાનિત અનુભવી છે.
તેઓ રસ્તા પર ચાલતા હોય ત્યારે પણ ગુસ્સો તેમના નાક પર હોય છે. આજે સાંજે ચોથા રિક્ષાવાળાએ તેમના હાથનો માર ખાધો હતો. જ્યારે બીજા બાઈક કે સ્કૂટરવાળા સાથે તેમની ખૂબ તૂતૂમેંમેં થતી રહે છે.
મારા સાસુએ મને જણાવ્યું હતું કે લગ્ન પહેલાં તે સામે પીરસેલી થાળીને પણ ગુસ્સે થઈને ફેંકતા વાર લગાડતો નહોતો. જેા કોઈ તેને ઊલટુંસીધું બોલી દે તો તેનું આવી બન્યું સમજેા. તેને જ્યારે ગુસ્સો આવે ત્યારે ઘરના લોકો બિલકુલ મૌન ધારણ કરી લેવામાં પોતાની ભલાઈ સમજતા હતા.
લગ્ન પહેલાં મારા સાસુએ તેમની પાસેથી પોતાના માથા પર હાથ મુકાવીને વચન લીધું હતું કે તે હવે પછી આ રીતે ભોજનની થાળી ક્યારેય નહીં ફેંકે, તેથી થાળી ફેંકવાના દશ્યો મને જેાવા ન મળ્યા, પરંતુ ગુસ્સાના લીધે ખાવાનું અડધું છોડીને ઊભા થતા તેમને મેં આંસુભરી આંખે ઘણી વાર જેાયા છે.
મારા પિયરના લોકોને તેમણે પોતાના ગુસ્સાથી બાકી રાખ્યા નહોતા. મારા ભાણેજ સુમિતની પહેલી બર્થ-ડે પાર્ટીમાં તેમણે ખૂબ નાટક કર્યું હતું.
એક અભણ વેઈટરે તેમને આઈસક્રીમ માટે જરૂર કરતા વધારે રાહ જેાવડાવી અને ઉપરથી જ્યારે તે વાદવિવાદ કરવા લાગ્યો ત્યારે સંજયે આગળ વધીને ગુસ્સામાં તેનો કોલર પકડી લીધો હતો.
વાત જ્યારે વધારે ઉગ્ર થવા લાગી, ત્યારે બીજા વેઈટર પણ તે વેઈટરનો પક્ષ લઈને બોલવા લાગ્યા અને પાર્ટીનું કામ છોડીને ચાલ્યા જવાની ધમકી આપવા લાગ્યા. જેાકે મારા જીજાજી પાર્ટીની મજા બગાડવા નહોતા માગતા, તેથી તેમણે થોડા ઊંચા અવાજમાં સંજયને ઝઘડો બંધ કરીને શાંત થવા કહી દીધું.
‘‘તારા જીજાએ મારું અપમાન કર્યું છે. તેમના માટે મારા કરતા વેઈટર વધારે મહત્ત્વનો થઈ ગયો છે. તેથી તેઓ તેનો પક્ષ લઈને બોલી રહ્યા છે. હવે પછી તેમના ઘરના દરવાજે હું ક્યારેય નહીં આવું.’’
તેમની આવી જિદ્દના લીધે મારી બહેનના ઘરે ગયાને મારે પણ ૪ મહિનાથી વધારેનો સમય થઈ ગયો છે.

મારા મમ્મીપપ્પા અને ભાઈભાભી પણ તેમની સામે ખૂલીને હસવાબોલવાથી ડરે છે. ખબર નહીં ક્યારે તેમને કઈ વાતનું ખોટું લાગી જાય. ભાઈભાભી જે રીતે જીજુ સાથે હસીમજાક કરી લે છે, તેવી હસીમજાક સંજય સાથે કરવા વિશે તે બંને સપનામાં પણ વિચારી શકે તેમ નથી.
સંજય સીનિયર મેડિકલ રિપ્રેઝન્ટેટિવ છે. જેાકે તેમના સહયોગી કામમાં ખૂબ હોશિયાર સમજે છે. તેઓ તેમનો ટાર્ગેટ હંમેશાં સમય પહેલાં પૂરો કરી લે છે. મને સમજાતું નથી કે આટલા ગુસ્સાવાળો માણસ ડોક્ટર અને કેમિસ્ટ સાથે કેવી રીતે ડિલ કરતો હશે. કોવિડ-૧૯ ના દિવસોમાં તેમણે કંપની માટે સારી એવી કમાણી કરી હતી. તેમની કંપનીમાં પણ પ્રતિભા અને ખૂબ માન છે.
અમે બજારમાં લગભગ બીજે ૧ કલાક રોકાયા, પરંતુ મજા ન આવી. કંઈ જ ખાવાપીવાનું મન નહોતું. ખરીદી કરવા માટે મનમાં જે ઉત્સાહ અને ખુશી હોવા જેાઈએ તે ગાયબ હતા. હજી પણ મગજમાં થોડા સમય પહેલાં બોસ અરૂણ સાથે બનેલી ઘટનાની યાદો ફર્યા કરતી હતી.
જેા તે સમયે હું વચ્ચે ન બોલી હોત અને તેના બોસ અરૂણ મારી વિરુદ્ધ અશિષ્ટ ભાષા બોલતા રહ્યા હોત તો મને વિશ્વાસ છે કે સંજયનો તેમની સાથે નક્કી ઉગ્ર ઝઘડો થયો હોત. સંજય અને અરૂણ વચ્ચે જે ઝઘડો થવાનો હતો તેની શક્યતાનો મારા વચ્ચે બોલવાથી અંત આવી ગયો હતો.
‘‘તેં મને તેને સીધો કરવાની તક જ ક્યાં આપી.’’ થોડી વાર પહેલા સંજયના મોંથી નીકળેલું આ વાક્ય વારંવાર મારા મગજમાં ગુંજી રહ્યું હતું ત્યારે આ વાક્યને સમજવા માટે મારું મગજ મહેનત કરવા લાગ્યું.
જેા મારી સમજમાં આવ્યું તેને સાચાખોટાની એરણ પર મૂકવાની તક મને થોડી વારમાં મળી ગઈ.
પરત ફરતા પહેલાં અમે સોફ્ટી ખરીદી. હજી મેં થોડું ખાધું હતું કે એક યુવકની સામાન્ય ટક્કરથી તે મારા હાથમાંથી પડી ગયું.
‘‘આંધળો થઈ ગયો છે કે શું?’’ સંજય તેની પર તરત ગુસ્સે થયો.
જેાકે તે પણ કંઈ કમ નહોતો અને સંજય કરતા વધારે ઊંચા અવાજમાં બોલ્યો, ‘‘ઓય, આટલા કાન ફાડી નાખે તેવા અવાજમાં કેમ બોલી રહ્યો છે? દેખાતું નથી સામે ભીડ કેટલી છે?’’
‘‘ભીડ છે તો શું થયું સાંઢની જેમ બધાને અથડાતો ફરીશ?’’
જરા સંભાળીને બોલ નહીં તો સારું પરિણામ નહીં આવે.’’
તે જ ક્ષણે મને અહેસાસ થયો કે હવે સંજય પોતાની જાત પરનું નિયંત્રણ ગુમાવી બેસશે અને તરત હું બંને મહારથીની વચ્ચે કૂદી પડી.
તે છોકરાને મેં આગળ વધીને ધક્કો મારી દીધો એ ગુસ્સામાં બોલી, ‘‘તારો ઈલાજ પોલીસ કરશે… તમે જરા ૧૦૦ નંબર ડાયલ કરો ને… મહિલાઓ સાથે મિસબિહેવ કરે છે… બધાને જાણીજેાઈને અથડાય છે… ઓય, આંખો ફાડીને ન જેા, નહીં તો આંખો ફોડી નાખીશ… જેા મેં સેન્ડલ કાઢ્યું તો તારી ખોપરી પર એક પણ વાળ નહીં રહે, સમજ્યો…’’
એવું પણ નહોતું કે હું બોલી રહી હતી અને તે બંને ચુપચાપ ઊભાંઊભાં સાંભળી રહ્યા હતા. તે છોકરો બોલ્યો, ‘‘અરે મેડમ, હું જાણીજેાઈને ક્યાં અથડાયો છું… એક મહિલા થઈને તમે કેવી વિચિત્ર ભાષાનો ઉપયોગ કરી રહ્યા છો…’’ તે પણ ખૂબ પરેશાન દેખાઈ રહ્યો હતો, પરંતુ મેં તેના બોલવા પર ધ્યાન જ ન આપ્યું.
‘‘હું સંજયની પણ કોઈ વાત સાંભળતી નહોતી. મને મારા ડાયલોગ બોલવામાંથી નવરાશ મળે તો કોઈનું સાંભળું ને.’’
‘‘પ્રિયા, કૂલ ડાઉન… મને વાત કરવા દે આની સાથે… અરે, આટલો ગુસ્સો ન કર…’’ સંજય આ વખતે પણ લડવાનું ભૂલીને મને સંભાળવામાં જેાડાઈ ગયા હતા.
‘‘આ કોઈ મેન્ટલ કેસ છે.’’ બોલતા છોકરો ગભરાઈને ચાલવા લાગ્યો.
‘‘અરે, તેને જવા ન દો, તેને પોલીસ સ્ટેશનની હવા ખવડાવવી જરૂરી છે.’’ બોલતાંબોલતાં હું સંજયની પકડમાંથી છટકી રહી હતી.
‘‘હવે વધારે નાટક ન કર… ચાલ શાંત થા.’’ સંજયે તે છોકરાને રોકવાની બિલકુલ કોશિશ ન કરી અને મેં પણ સ્પષ્ટપણે નોટ કર્યું કે આસપાસ જમા થયેલી ભીડ સામે નજર મિલાવવામાં પતિ સંજયને ખૂબ શરમ આવી રહી હતી.
અંગ્રેજીમાં એક કહેવત છે, ‘ટૂ ગેટ ધ ટેસ્ટ ઓફ હિઝ ઓન મેડિસિન’ એટલે કે તેને પણ પોતાની દવાનો સ્વાદ ચખાડજેા આ સમયે તેની પર બિલકુલ ફિટ બેસી રહ્યું હતું.
જ્યારે હું શાંત થવા લાગી, ત્યારે ફરીથી તેમનો ગુસ્સો વધવા લાગ્યો, ત્યારે મેં ફરીથી મારું માથું પકડતા થાકેલા અવાજમાં કહ્યું, ‘‘સંજય, મારું માથું ફાટી રહ્યું છે, આટલો ગુસ્સો મને ક્યારેય નથી આવ્યો. જલદીથી મને કોઈ ડોક્ટર પાસે લઈ જાઓ.’’

તે પળે જેવો મને અહેસાસ થયો કે હવે સંજય પોતાના પરનો કાબૂ ગુમાવી બેસશે કે તરત હું આ બંને મહારથીની વચ્ચે કૂદી પડી…

માત્ર તે દિવસ જ નહીં, પરંતુ ત્યારથી મેં ઘણી વાર સંજયને ઝઘડાથી દૂર રાખવામાં સફળતા મેળવી છે. જ્યારે મને લાગે કે તેઓ કોઈની સાથે ઝઘડવાના છે, ત્યારે હું પહેલાંથી આક્રમક વલણ અપનાવતા સામેવાળા સાથે ઝઘડો શરૂ કરીને તોફાન મચાવી દઉં છું.
મારા આમ કરવાથી તેમનામાં ઉદ્ભવેલી ક્રોધ અને હિંસાની નકારાત્મક ઊર્જા મને સંભાળવામાં અને સમજાવવા તરફ વળી જાય છે અને ત્યાર પછી થોડી વારમાં મારપીટ શરૂ થવાનું અથવા વાત આગળ વધવાનું સંકટ ટળી જાય છે.
જેાકે હવે મારા કેટલાક પરિચિત મને મેન્ટલ કેસ સમજવા લાગ્યા છે. કેટલાકે મને સિંહણનું બિરુદ પણ આપી દીધું છે. કેટલાક સાથે મારા સંબંધ વણસી ગયા છે, પરંતુ આ બધી વાતની મને બિલકુલ પણ ચિંતા નથી. મારા માટે સૌથી મોટી ખુશી અને સંતોષની વાત એ છે કે છેલ્લા ૪ મહિનાથી મારા પતિ સંજયનો ઘરમાં કે બહાર કોઈની પણ સાથે ઝઘડો નથી થયો.
તેઓ અત્યાર સુધીમાં મને લગભગ ૪ ડોક્ટરને બતાવી ચૂક્યા છે. ક્યાંક મારી ચાલાકી તેમને સમજાઈ ન જાય, તેથી હું પણ તેમની સાથે મારું માથું પકડીને ચુપચાપ જતી રહું છું.
તે બદલાઈ રહ્યા છે. ક્યાંય પણ ઝઘડાની સ્થિતિ પેદા થતા તેઓ તરત મારી તરફ ધ્યાનથી જેાવાનું શરૂ કરી દે છે. સામેની વ્યક્તિ સાથે વાદવિવાદ કરવાના બદલે તેમને મારા જ્વાળામુખીની જેમ અચાનક ફાટી પડવાની ચિંતા વધારે રહે છે.
જેાકે મેં પણ નિર્ણય કર્યો છે કે જેા આ પૂરું વર્ષ શાંતિથી પસાર થશે તો હું એક મોટી પાર્ટી આપીશ. મારા ખરાબ વ્યવહારથી મેં જે પરિચિતોના દિલને દુખી કર્યા છે અને ભવિષ્યમાં દુખી કરીશ, તે બધા સાથે આ પાર્ટીમાં ખૂબ પ્રેમ અને સન્માન પ્રગટ કરવાની મને સારી તક મળશે.

વીઆઈપી

વાર્તા – લક્ષ્મી ગુપ્તા

સ્ટોર પર લાંબી લાઈન લાગી હતી. હજી પણ કોવિડ-૧૯ નો આતંક છવાયેલો હતો. લોકો મનફાવે તેમ ખરીદી કરી રહ્યા હતા. ધોમધખતા તાપના લીધે લોકો પરસેવાથી નહાઈ રહ્યા હતા. આ સ્થિતિમાં જેા કોઈ વ્યક્તિ કોઈને પોતાની આગળ ઊભા રહેવા દે તો નિશ્ચય આશ્ચર્યની વાત હતી. આવી દયાની ભાવના રાખવી આ યુગમાં સપનાં જેવી વસ્તુ છે, પરંતુ તે ૨ વ્યક્તિએ મને પોતાની આગળ ઊભી રહેવા દીધી. તે મારા ગામના જ હતા અને જાણતા હતા કે મને વધારે જલદી હોય છે.
આ બંને સાથે મેં કોણ જાણે કેટલીય રાત વિતાવી છે અને તેઓ જાણતા હતા કે મારી શેઠાણી જ્યારે જાય છે ત્યારે ફ્લેટ પર બોલાવે છે અને કોઈ બીજી છોકરીને લઈને આવે તો તેને પણ આવવા દે છે.
એવું નથી કે આ યુગમાં તે કાલિદાસ સમાન નારીને કોમલાંગી સમજીને દયા કરે છે. મેં પૂરા દિલથી પ્રાર્થના કરી કે આ લફંગાનું ભલું થાય, નહીં તો આજકાલ પુરુષ બસમાં પણ મહિલાઓની સીટ પરથી ઊઠવા માટે મહેણાં મારે છે કે જ્યારે મહિલાઓ પુરુષોથી ખભાથી ખભો મિલાવીને ચાલે છે તથા દરેક મામલામાં સમાનતા મળી રહી છે તો બસમાં ઊભા રહેવાથી પરેજ કેમ? મેં આંખ મારીને બંનેનો આભાર માન્યો.
હું હજી સારી રીતે ઊભી પણ નહોતી થઈ કે તેમના હસવાનો અવાજ સંભળાયો. તે કેટલા મસ્ત છે ન ગરમીની પરવા, ન લાંબી લાઈનની, ઉપરથી આ મફત હસી. તેમના હસવાથી મેડમની બધી કવિતાની લાઈન યાદ આવી ગઈ.

મારી જગ્યાએ જેા મેડમવાળા કવિ હોત તો તેઓ આ બંને લફંગાને લાઈનમાં ઊભેલા અને લોકોથી અલગ જાણી એક મોટો નિબંધ લખી દીધો હોત. તેમની મસ્તી નિશ્ચય તેમને કબીરથી પણ રંગીલી લાગતી. ભલે, તેમના હાસ્ય પાછળ છુપાયેલી વાત જાણવા માટે મેં કાન લગાવી દીધા. જેાકે હું તેમના બધા કારણ જાણતી હતી, પરંતુ કેટલીક વાત જે તેઓ ઉતાવળમાં ફ્લેટમાં નહોતા કહી શકતા અહીં લાઈનમાં કહેતા હોય કદાચ. ભલે ગમે તેવી પરિસ્થિતિમાં આ રીતે ખુશ રહેવાનો હુન્નર આપણા શેઠ જાણતા જ નથી.
‘‘અરે, મારી શેઠાણી તો તારી શેઠાણીથી પણ વૃદ્ધ છે. મને મીઠાઈ ખૂબ ભાવે છે. ઘરમાં કોઈ પણ મીઠાઈ આવે, તેમાં મારો ભાગ હોય જ, કારણ કે આપણે તે વસ્તુને એવી નજરથી જેાઈએ છીએ કે આપણને ન આપવાથી ખાનારનું પેટ દુખે. જે મારાથી છુપાઈને ખાય તો ખબર પડતા જ વાસણ ઉઠાવવાના બહાને રૂમમાં ઘૂસી જાઉં છું. પછી તેમણે મીઠાઈ આપવી જ પડે છે. તેમ છતાં મન છલકાતું નથી. શેઠાણી મારી ડિશ પીરસીને બહાર જાય છે ત્યારે તક મળતા ૨ ચમચી ખાંડ નાખી દઉં છું. તેમને કંઈ ખબર જ નથી પડતી.’’ એક કહી રહ્યો હતો.
છેવટે છે તો દરભંગા જિલ્લાના જ, તેથી વધારે ખાંડ ખાય છે, પરંતુ હું મધુબનીનો છું, તેથી તાકાતની વસ્તુ વધારે ખાઉં છું. ખાંડથી શુગરની બીમારી થાય છે હું જ્યારે થાળીમાં ભાત લઉં ત્યારે પહેલા જ ૨ ચમચી ઘી થાળીમાં નાખી ઉપરથી ભાત પીરસું છું. દાળમાં નાખવાથી તો ખબર પડે છે.’’
તે બંનેની વાત સાંભળીને મેં કહ્યું, ‘‘હું મેડમની કેક હજમ કરી લઉં છું અને કહું છું કે તેમાં વાસ આવવા લાગી હતી.’’
હું તેમને ઢીલો સમજી રહી હતી, પણ તે હોશિયાર હતા. બાપ રે. તેમના કપડાં જેાઈને મને સ્વયં પર શરમ આવી રહી હતી. મારો પાયજામો ગંદો હતો, મેડમ સામે તો આ જ પહેરવું પડતું હતું. તેમાં મારા દેહના અંગ દેખાતા હતા. તેને છુપાવવા લાગી હતી તો એક બોલ્યો, ‘‘અરે કેમ છુપાઈ રહી છે, અમે શું પારકા છીએ?’’
મેં કહ્યું કે જરા જુઓ તો કેટલી મેડમો લાઈનમાં લાગી છે. સમજદારીથી કામ લો. લાઈન ધીરેધીરે આગળ વધી રહી હતી. બનિયાન ધોતી પહેરેલી મોટીમોટી મૂંછવાળી એક વ્યક્તિએ મારી પાછળ ઊભેલાને પૂછ્યું, ‘‘કેમ બંસી, શું હાલચાલ છે? પગાર વધ્યો કે નહીં?’’
‘‘અરે, વધે જ ને. ૨ દિવસ સતત બહાર નીકળ્યો અને સાંજે ૭-૮ વાગે કામ પર પહોંચ્યો. શેઠાણી પહેલા દિવસ ચુપ રહી, બીજા દિવસે બગડી. પછી શું હતું. મૂંછો પર તાવ આપતા હું પણ બોલ્યો, ‘‘ક્યાં રોજરોજ જઉં છું. કાકા બીમાર થયા તો સાચવવા ના જઉં શું? પૂરો દિવસ ગધેડાની જેમ કામ કરો, થોડો પણ આરામ ના કરો. કેટલો પગાર આપો છો? સારું, મારે કામ નથી કરવું.’’
શેઠ રૂમમાંથી બહાર આવ્યા. પગાર પણ વધી ગયો અને કાકાની કાલ્પનિક બીમારીના નામે ૫૦ રૂપિયા સારવાર માટે આપ્યા.
‘‘આવ ને રામેસર, તું પણ અમારી બંને વચ્ચે ઊભો થઈ જ.’’
‘‘ના બંસી, હું પાછળ જ સારો છું. જલદી રેશનિંગ મળશે તો ઘરે જઈને કામ કરવું પડશે.’’
‘‘પણ કામ અત્યારે કરે કે પછી, કરવું તો તારે જ પડશે.’’
‘‘ના શેઠાણી નોકરોના ભરોસે કામ પડ્યું નથી રહેવા દેતી. તેમનું બધું કામ સમય પર થવું જેાઈએ. તે જાતે કરી લે છે અને પછી આજે રવિવાર છે. ફરવા જશે તો જાતે બધા કામ કરી લેશે.
તે લોકોની વાત સાંભળીને મારું માથું દુખવા લાગ્યું. મને ખબર પડી ગઈ કે કેમ તે બંનેએ મને આગળ ઊભી રહેવા દીધી હતી. ખબર નહીં મારો નંબર ક્યારે આવશે.
‘‘ઓર્ડર આપો.’’ દુકાનદારે કહ્યું, ત્યારે હું ભાનમાં આવી. હું પોતાને હોશિયાર સમજતી હતી, આ તો મારાથી પણ ૨૪ નીકળ્યા.
તે બંનેની વાતથી દિલમાં એટલી હલચલ થઈ હતી કે ઘરનો રસ્તો માપવો મુશ્કેલ થઈ ગયું. થેલો અગાશીમાં મૂકીને તરત જ પાડોશવાળી શ્યામાને ફોન કરતા કહ્યું, ‘‘સાંભળે છે, મગજની કસરત?’’
તે કદાચ કિચનમાં હતી, ‘‘ગ્રોસરી લાવવામાં તારા મગજની કસરત કેવી રીતે થઈ ગઈ?’’
‘‘વાત તો સાંભળ મજાક પછી કરજેા પહેલા કરવા લાગે છે. હું મારા મગજની થોડી કહી રહી છું. તે નાલાયકના મગજ વિશે કહી રહી છું.’’
‘‘સ્પષ્ટ બોલ, તું તો ઉખાણાં બોલી
રહી છે.’’
‘‘ઝઘડો ન કર. હું તને નોકરોની…’’
‘‘ભાઈ આપણે નોકર તો આજકાલ શેઠાણીથી પણ વધારે વીઆઈપી વધારે ખાસ વ્યક્તિ થઈ ગયા છીએ.’’
મેં રેશનિંગની લાઈનમાં સાંભળેલી પૂરી વાત તેને જણાવી.
‘‘હેં.’’

શ્યામા એ કહ્યું, ‘‘સાચું છે, જ્યાં સુધી આ શેઠાણીઓ પોતાનું કામ જાતે કરતા નહીં શીખે, આપણે લોકોને તો રાજ છે, ભલે થોડા દિવસ માટે.’’
મેં પણ કહ્યું, ‘‘ખબર છે, બાજુની સોસાયટીમાં એક કામ વિના નોકરી શોધી રહી હતી.’’
‘‘તાજેતરમાં કોઈ ૪-૫ નોકર ગયા છે. કોઈ સવારે આવે તો સાંજે રવાના થઈ જાય. જે સાંજે આવે તો તેની આ ઘરમાં સવાર જ નથી પડતી. કોઈ જવા માટે પોતાની માને મારી ગયું તો કોઈ બાબાને. એટલું જ નહીં, કેટલાય તો કંઈ કહ્યા વિના ભાગી ગયા.’’
‘‘પણ તે જે પહેલાં રહેતો હતો, તે ક્યાં ગયો?’’ શ્યામાએ સાડી ઠીક કરતા પૂછ્યું.
‘‘તે એક નંબરનો ચોર હતો. શેઠાણી બાળકને વસ્તુ અપાવવા માટે પૈસા આપતી હતી. સસ્તી વસ્તુ અપાવીને બાકીના પૈસા હજમ કરી લેતો હતો. એક તો આટલો પગાર અને પછી ઉપરથી આ ચોરી. એક દિવસ શેઠાણીએ પકડી લીધો તો તેને કાઢી મૂકવા સિવાય બીજેા કોઈ રસ્તો નહોતો. હવે રોજ ઈન્ટરવ્યૂ લે છે. રોજ વાસણ ઘસે છે.’’ બંને હસવા લાગી.

વનવાસ

વાર્તા – રિતુ વર્મા

ડ્રોઈંગ રૂમમાંથી નિતિનનો જેારજેારથી બૂમો પાડવાનો અવાજ આવી રહ્યો હતો, ‘‘શું હું પાગલ છું, મૂરખ છું કે છેલ્લા ૫ વર્ષથી કોર્ટ કેસ પર પૈસા બરબાદ કરી રહ્યો છું અને સિયા પાછળથી રાઘવ સાથે પ્રેમની મોજમસ્તી કરી રહી છે.
એટલામાં નિતિનની મમ્મી બોલી, ‘‘બેટા, છેલ્લા ૫ વર્ષથી વનવાસ ભોગવી રહી છે તારી બહેન. જવા દે, હવે તેને જવું છે તો…’’
નિતિન ખૂબ ગુસ્સામાં બોલ્યો, ‘‘પહેલા પણ તેને કોણે રોકી હતી?’’
સિયા અંદર રૂમમાં બેઠીબેઠી ગભરાઈ રહી હતી. તેણે નિર્ણય લઈ લીધો હતો, પરંતુ આ નિર્ણય શું તેના માટે યોગ્ય સાબિત થશે તેની તેને ખબર નહોતી.
સિયા ૨૮ વર્ષની એક સામાન્ય યુવતી હતી. ૫ વર્ષ પહેલાં તેના લગ્ન આઈઆઈટી એન્જિનિયર રાઘવ સાથે થયા હતા.
સિયાના પિતાનું ઘણા સમય પહેલાં મૃત્યુ થયું હતું. પછી સિયાના મોટાભાઈ નિતિન અને રોનકે સિયા માટે રાઘવની પસંદગી કરી હતી. જ્યારે રાઘવ સિયાને જેાવા માટે આવ્યો હતો ત્યાર દૂબળોપાતળો રાઘવ સિયાને થોડો અટપટો લાગ્યો હતો. રાઘવ અને સિયા વચ્ચે જેાકે કોઈ વાતચીત થઈ નહોતી. સિયાની મોટીમોટી આંખો અને શરમાળ હાસ્ય રાઘવને તેના પ્રત્યે પાગલ બનાવી ગયા હતા.
રાઘવે આ સંબંધ માટે હા કહી દીધી હતી. સંબંધ નક્કી થતા સિયાના મમ્મી ખૂબ ખુશ થઈ ગયા હતા કે એક સામાન્ય ગ્રેજ્યુએટને આટલો ભણેલોગણેલો પતિ મળી ગયો, પરંતુ સિયાને લગ્ન સમયે પણ લાગ્યું હતું કે તેનો સાસરી પક્ષ આ સંબંધથી વધારે ખુશ નથી. તે વિચારવા લાગી કે કદાચ રાઘવના પરિવારજનોને તેમની આશા મુજબની ભેટસોગાદ નથી મળી. જ્યારે સિયા વરમાળા માટે રાઘવ તરફ જઈ રહી હતી, ત્યારે તેના કાનમાં કાકીનો ગણગણાટ સંભળાયો, ‘‘અરે છોકરો ઠીંગણો છે અને પાતળો પણ એટલો જ છે, જાણે કોઈ નાનું બાળક ન હોય.’’
રાઘવ વાસ્તવમાં સિયાની બરાબર હતો, વળી સિયા પણ ક્યાં વધારે લાંબી હતી. એક તરફ સિયાની ૫ ફૂટની હાઈટ તેના કદને નાનું દર્શાવતી હતી, જ્યારે બીજી તરફ રાઘવનું ૫ ફૂટનું કદ તેને બિલકુલ ઠીંગણો દર્શાવી રહ્યું હતું.
જૂતા સંતાડવાની વિધિ સમયે પિતરાઈ બહેન પીહૂ બોલી, ‘‘અરે જીજાજીના જૂતામાં કદાચ હીલ હશે, ખૂબ ધ્યાનથી જેવું પડશે.’’
આ મજાક સાંભળીને સિયા શરમ અનુભવવા લાગી, જ્યારે રાઘવનો ચહેરો પણ પોતાના અપમાનથી લાલ થઈ ગયો હતો. જ્યારે સિયા વિદાય લઈને રાઘવના ઘરે આવી ત્યારે ત્યાંનું વાતાવરણ ખૂબ તાણગ્રસ્ત દેખાઈ રહ્યું હતું.
ઊડતીઊડતી વાતો સિયાના કાનમાં પહોંચી હતી કે તેના બંને ભાઈએ તેને તેમની સાથે દગો કર્યો હતો. સારુંસારું બોલીને પોતાની સામાન્ય ભણેલી બહેનને તેમના ગળે વળગાડી દીધી હતી.
રાઘવની મમ્મી પોતાની દેરાણીને કહી રહી હતી, ‘‘અરે રાઘવના ખૂબ સારાસારા કરોડપતિના માંગા આવી રહ્યા હતા. માત્ર થોડી ઊંચાઈ ઓછી છે રાઘવની, નહીં તો મારો દીકરો લાખોમાં એક છે. શું હું મારા દીકરા માટે એવી છોકરી ન લાવી હોત જે સામાન્ય ગ્રેજ્યુએટ હોય?’’
સિયા પોતાના આંસુને છુપાવીને બેઠી હતી. તેને જાણ નહોતી કે વાસ્તવિકતા શું છે? શું પોતાના ભાઈએ આવું કર્યું હતું?
રાત્રે રાઘવે પણ સિયા સાથે ખૂબ રૂક્ષ વ્યવહાર કર્યો. તેણે સિયાની સામે આંખ ઊંચી કરીને પણ ન જેાયું. દૂધ પીધા પછી રાઘવે સિયાને કહ્યું, ‘‘જ્યારે તને હું ઠીંગણો અથવા વિચિત્ર લાગતો હતો તો પછી તને કોણે કહ્યું હતું મારી સાથે લગ્ન કરવા?’’
સાંભળીને સિયાની આંખમાંથી ટપટપ આંસુ વહેવા લાગ્યા. પછી ખચકાટ સાથે બોલી, ‘‘શું છોકરીની ઈચ્છાને ક્યારેય પૂછવામાં?આવે છે?’’
રાઘવે કટાક્ષ કરતા કહ્યું, ‘‘તું તોતડી પણ છે. તેથી તારો પરિવાર તારા માટે વર નહોતા શોધી રહ્યા, પરંતુ ખરીદી રહ્યા હતા, પરંતુ કિંમત પણ ક્યાં ચૂકવી છે તેમણે મારી.’’
સિયા બોલી, ‘‘તમે તમારો ગુસ્સો મારી પર કેમ ઉતારી રહ્યા છો?’’
રાઘવે ચિડાઈને કહ્યું, ‘‘મહારાણી મેં નહીં, તેં મારી જિંદગી કેમ બરબાદ કરી છે? કોઈ લાંબા છોકરાને ખરીદી લેવો હતો ને?’’
સિયાની સમજમાં આવી રહ્યું સમજાતું નહોતું કે કેમ રાઘવ તેની સાથે આ રીતે આવી વાત કરી રહ્યો છે. પછી જ્યારે કંઈ સમજમાં ન આવ્યું તો તે રડવા લાગી અને રાઘવ પણ ગુસ્સામાં તકિયો ઉઠાવીને વરંડામાં જઈને ચાદર ઓઢીને ઊંઘી ગયો.
સવારે સિયાની મોટી નણંદ પૂજા હસતીહસતી ખુશી સાથે ચાની ટ્રે લઈને આવી અને સિયાની લાલ આંખો જેાઈને ચોંકી ગઈ. પછી માત્ર એટલું જ સિયાને કહ્યું, ‘‘થોડી ધીરજ રાખજે સિયા, બધું ઠીક થઈ જશે.’’
પરંતુ બધું ઠીક ક્યાં થઈ શક્યું હતું. પગફેરા માટે જ્યારે સિયાના ભાઈ નિતિન અને રોનક આવ્યા ત્યારે વાત ખૂબ વધી ગઈ.
પૂજાએ સિયાને જણાવ્યું કે રાઘવને એ વાતથી ગુસ્સો આવ્યો હતો કે રાઘવના માતાપિતાએ તેને જૂઠું કહ્યું હતું કે સિયા ગ્રેજ્યુએટ છે. હવે તે સિવિલ સર્વિસની તૈયારી કરી રહી છે. જેાકે રાઘવને લગ્નના દિવસે જાણ થઈ હતી કે સિયા એક ઘરેલુ છોકરી છે અને રાઘવના પરિવારે સારા લગ્નની અવેજમાં સિયાને પસંદ કરી હતી.
સિયાની સાસુ કલ્પના સિયાના પરિવારને કોણ જાણે શું શું બોલી રહી હતી.

બીજી તરફ સિયાનો ભાઈ નિતિન જવાબમાં કહી રહ્યો હતો, ‘‘તમે સારા લગ્ન માટે કહ્યું હતું, તેથી અમે પણ અમારા બજેટથી વધીને ખૂબ ખર્ચ કર્યો હતો. તમારે જેા કેશ જેાઈતી હતી તો મોં ખોલીને કહી દેવું હતું. અમે બીજા ખર્ચના બદલે ઘરેણાં, કપડાં પર ઓછો ખર્ચ કરતા.’’
રાઘવ બોલ્યો, ‘‘બહેન માટે વર ખરીદવા કરતા સારું એ હતું કે તમારે તેને સારી રીતે ભણાવવી હતી. ઓછામાં ઓછું આવા ભાવતાલ ન કરવા પડતા ને.’’
સિયાને તેની સાસરીમાંથી ખોટા સિક્કાની જેમ પરત તેના ઘરે મોકલી દેવામાં આવી હતી.
પિયરમાં આવતા બંને ભાભીએ લેક્ચર આપવા શરૂ કરી દીધા હતા, ‘‘જેા પહેલા ભણવામાં પૂરતું ધ્યાન આપ્યું હોત તો આ સ્થિતિ સાથે ન આવી હોત.’’
જેાકે સિયા બિલકુલ અભણ નહોતી, પરંતુ તેની પાસે કોઈ એવી પ્રોફેશનલ ડિગ્રી નહોતી, જેના જેારે તેને કોઈ સારી નોકરી મળી શકે. ગ્રેજ્યુએશન પછી સિયાએ બેકરી, ટેક્સટાઈલ ડિઝાઈનિંગ અને બેઝિક મેકઅપ જેવા કોર્સ અવશ્ય કર્યા હતા, પરંતુ તેની પાસે એવા કોઈ ડિપ્લોમા કે ડિગ્રી નહોતા જેનાથી તેને સારી નોકરી મળી શકે.
સિયાને અહીં ૨ મહિના વીતી ગયા હતા. તે ચુપચાપ પોતાના રૂમમાં બેસી રહેતી હતી. નિતિન અને રોનકે સિયાની અનિચ્છા હોવા છતાં રાઘવ પર ભરણપોષણ, ઘરેલુ હિંસા અને ડિવોર્સનો કેસ દાખલ કરી દીધો.
બંને ભાભીએ પણ પોતપોતાના પતિના નિર્ણય સાથે સંમત થતા મંજૂરી આપી દીધી અને કહ્યું, ‘‘આ પગલું રાઘવ સામે ભરવું પડશે.’’
સિયાને રાઘવ જેવા પથ્થર દિલ માણસ પાસેથી કંઈ જ જેાઈતું નહોતું, પરંતુ તે વિવશ હતી. સિયા મનોમન વિચારવા લાગી કે કમ સે કમ એક વાર રાઘવ સાથે વાત કરવી જેાઈતી હતી, પરંતુ તેણે સ્વયં રાઘવને આરોપી જાહેર કરીને પોતાનો નિર્ણય સંભળાવી દીધો હતો અને તે પણ એવા અપરાધ માટે જે ક્યારેય તેણે કર્યો નહોતો.

‘‘કોર્ટ માં કેસ ચાલી રહ્યો હતો. દરેક તારીખ પછી બીજી તારીખ આપી દેવામાં?આવતી હતી. ધીરેધીરે ભાઈનું જેાશ અને ગુસ્સો બંને ઓછા થઈ ગયા હતા. બીજી તરફ ભાભીએ પણ ધીરેધીરે પોતાના કામકાજ સિયાને સોંપી દેવાના શરૂ કરી દીધા હતા. જેાકે સિયાની માની ચિંતા વધી રહી હતી. તેમને સમજાતું નહોતું કે તેમના ન હોવા પર સિયાનું શું થશે?
તે પોતાના દીકરા પર આરોપ મૂકતા હતા કે તેમણે આ સંબંધ નક્કી કરતા પહેલાં રાઘવના પરિવારજનો સાથે ખૂલીને વાત કરવી જેાઈતી હતી. જવાબમાં દીકરા કહેતા, ‘‘મા અમે બધું તમને પૂછીને કર્યું હતું અને હવે તમે અમને દોષિત ઠેરવી રહ્યા છો.’’
સિયાને આ બધું જેાઈને લાગતું હતું કે તેના લીધે ઘરના વાતાવરણમાં તાણ વધી ગઈ છે. એક દિવસે સિયાના લીધે તેના ભાભી અને મા વચ્ચે ઉગ્ર બોલાચાલી થઈ ગઈ. સિયાએ ન જાણે શું વિચારીને ફેસબુક પર રાઘવને મેસેજ કરી દીધો, ‘‘મારે તમને મળવું છે. હું કોર્ટ કેસ વિશે તમારી સાથે થોડીક ચર્ચા કરવા માંગું છું.’’
સિયાએ ૧ કલાક પછી જેાયું તો રાઘવે હજી સુધી તેનો મેસેજ વાંચ્યો નહોતો. તેને લાગ્યું કે કદાચ રાઘવ ફેસબુકનો વધારે ઉપયોગ નહીં કરતો હોય.
થોડી વારમાં સામેથી મેસેજ આવ્યો, ‘‘ઠીક છે, સંડે મળી લઈએ, સમય તું જણાવી દેજે.’’
સિયાએ કહ્યું, ‘‘૧૨ વાગે રંગોલી રેસ્ટોરન્ટ પર.’’
રાઘવે કહ્યું, ‘‘ઠીક છે. મારો આ નંબર સેવ કરી લેજે. જેા શોધવામાં મુશ્કેલી પડે તો મને ફોન કરી લેજે.’’
સિયાએ મળવા માટે કહી દીધું હતું, પરંતુ હવે તેને ડર લાગી રહ્યો હતો. તે મનોમન વિચારી રહી હતી કે જે રાઘવ પોતાના ઘરના લોકોને પોતાની સાથે લઈને આવશે તો તેનું ખૂબ અપમાન થશે.
પછી વિચારવા લાગતી કે તે જશે જ નહીં. તે એમ પણ વિચારતી કે જે રાઘવ તેના મેસેજનો સ્ક્રીન શોટ તેના ભાઈને મોકલી દેશે તો કોણ જાણે શું થશે.
શનિવારની પૂરી રાત સિયા પડખા બદલતી રહી. પછી રવિવારે તેણે પોતાના ઘરના લોકોને કહી દીધું કે તે પોતાની સાહેલીના ઘરે લંચ પર જઈ રહી છે.

જ્યારે સિયા તૈયાર થવા લાગી ત્યારે તેની સમજમાં ન આવ્યું કે તે શું પહેરે? પહેલા મરૂન રંગનો ડ્રેસ પહેર્યો ત્યારે તેને તે ખૂબ ભડકીલો રંગ લાગ્યો, પછી સફેદ રંગનો ડ્રેસ પહેર્યો ત્યારે લાગ્યું કે રાઘવને લાગશે કે તે તેને ગુમાવવાનો શોક મનાવી રહી છે. પછી લાંબો સમય વિચારીને સિયાએ હળવા આસમાની રંગનો કુરતો પહેર્યો, સાથે ચાંદીની બુટ્ટી, કાળી નાનકડી બિંદી અને હળવો મેકઅપ કર્યો, જે તેને સૌમ્યતા પ્રદાન કરી રહ્યા હતા.
જ્યારે સિયા રંગોલી રેસ્ટોરન્ટ પહોંચી ત્યારે રાઘવ પહેલાંથી જ ત્યાં બેઠો હતો. સિયાને જેાતા જ તે ઊભો થઈ ગયો. સિયા હસીને તેની પાસે આવી. બંને ૫ મિનિટ સુધી ચુપચાપ બેસી રહ્યા. બંનેની સમજમાં નહોતું આવી રહ્યું કે વાત ક્યાંથી શરૂ કરવી.
એટલામાં વેઈટરે આવીને તેમના મૌનને તોડ્યું અને મેનુ કાર્ડ આપી દીધું.
રાઘવે સિયાને કહ્યું, ‘‘તું ઓર્ડર આપી દે.’’
સિયાએ વેજિટેબલ ઈડલી અને કોલ્ડ કોફીનો ઓર્ડર આપી દીધો.
રાઘવે ખોંખારો ખાતા કહ્યું, ‘‘આગળ શું વિચાર્યું છે?’’
સિયા બોલી, ‘‘ખબર નહીં, પહેલા ઘણું બધું વિચાર્યા કરતી હતી, પરંતુ હવે કંઈ જ નથી વિચારતી.’’
રાઘવે કહ્યું, ‘‘જેા સિયા, આપણે ભલેને કાગળ પર હોઈએ, પરંતુ હજી પણ પતિપત્ની છીએ. તારા ભાઈએ મારી પર જે કેસ દાખલ કર્યો છે તેમાં મૂકવામાં આવેલા આરોપ ખોટા છે. શું તને દુખ નથી થતું કે તે મને કારણ વિના પરેશાન કરી રહ્યા છે? આ કેસના લીધે મારી નોકરી જતી રહી.’’
સિયાએ કહ્યું, ‘‘રાઘવ હું શું કરું. હાલમાં માત્ર મારા ભાઈ મારી પડખે ઊભા છે.’’
રાઘવ બોલ્યો, ‘‘તેઓ તારી સાથે નહીં, પરંતુ પોતાના અહંકાર સાથે ઊભા છે.’’
સિયા બોલી, ‘‘કોઈ સહારો જેાઈએ ને મારે.’’
સાંભળીને રાઘવે ગુસ્સામાં કહ્યું, ‘‘શું તું અપંગ છે? બિલકુલ સ્વસ્થ છે અને દેખાય છે પણ ઠીકઠાક.’’
સિયા બોલી, ‘‘પરંતુ તમારા જેવી નથી ને કે કોઈ નોકરી કરી શકું.’’
રાઘવે કહ્યું, ‘‘તું ગ્રેજ્યુએટ છે, કંઈ ને કંઈ કરી શકે છે. મેં સાંભળ્યું હતું કે તું ખૂબ પ્રતિભાશાળી છે.’’
‘‘મેં બેકરી, મેકઅપ વગેરેના કોર્સ કરેલા છે, પરંતુ તેનાથી શું મને નોકરી મળશે?’’
‘‘સિયા, બાળપણથી હું પણ મારા નાના કદના લીધે એટલો બધો હીનભાવનાથી ભરાઈ ગયો હતો કે અભ્યાસ સિવાય સ્વયંને આગળ રાખવાનો મને બીજેા કોઈ માર્ગ ન દેખાયો.’’ રાઘવે કહ્યું, ‘‘હું માત્ર એક ભણેલીગણેલી અને મને પ્રેમ કરનાર સાથી ઈચ્છતો હતો, પરંતુ મારા પરિવારજનો અને તારા પરિવારજનોએ મારી જિંદગી બરબાદ કરી નાખી.’’
સિયા બોલી, ‘‘તમે સાચું કહી રહ્યા છો, મારી જિંદગી આબાદ છે.’’
‘‘તારી સાથે તારો પરિવાર છે, જ્યારે મારી સાથે કોઈ નથી. બિલકુલ એકલો પડી ગયો છું અને મિત્રોની વચ્ચે પણ મજકનું પાત્ર બની ગયો છું. બધાને એવું લાગે છે કે મારા નાના કદના લીધે મારી પત્ની મને છોડીને જતી રહી છે.’’
‘‘આ બિલકુલ ખોટું છે. હું પૂરા ડ્રામામાં માત્ર એક કઠપૂતળી છું.’’ સિયા બોલી.
રાઘવે કહ્યું, ‘‘કેમ કઠપૂતળી છે, ઊઠ, હવે પોતાના માટે મજબૂતાઈથી ઊભી થતા શીખ.’’
થોડી વાર પછી સિયાના ઘરેથી ફોન આવ્યો ત્યારે બંનેને સમયનું ભાન થયું અને જવા ઊભા થઈ ગયા, પરંતુ આ મુલાકાત પછી સિયા અને રાઘવની વચ્ચે અવારનવાર વાતચીત થવા લાગી.
સિયાને હવે રાઘવ રૂપે એક સારો મિત્ર મળી ગયો હતો, જ્યારે રાઘવને લાગતું હતું કે તે સિયા વિશે કેટલું ખોટું વિચારતો હતો. સિયા પાસે ભલેને એન્જિનિયરિંગની ડિગ્રી નથી, પરંતુ તે ખૂબ ટેલેન્ટેડ છે.
રાઘવની સલાહ પર સિયા ઘરે બેઠા બેકિંગ ક્લાસિસ શરૂ કરી દીધા હતા. જેાકે શરૂમાં ઈન્કમ ઓછી હતી, પરંતુ આત્મસન્માન વધારે હતું. સિયાને વિશ્વાસ વધી ગયો હતો કે તે પણ એક સ્વતંત્ર જીવન જીવી શકે છે. પરજીવીની જેમ તેને બીજા કોઈના સહારાની જરૂર નથી.
હવે સિયાનું મન રાઘવ તરફ ઝૂકવા લાગ્યું હતું, પરંતુ તે જાણતી હતી કે તે રાઘવને લાયક નથી. બીજી તરફ રાઘવ જેટલું સિયાને મળતો તેટલો જ વધારે ને વધારે તેની તરફ ખેંચાઈ રહ્યો હતો.

રાઘવે એક દિવસ સિયાને મેસેજ કર્યો અને લંચ માટે બોલાવી. લંચ કરતી વખતે રાઘવે હસીને કહ્યું, ‘‘સિયા, તું ઘરે શું કહીને આવે છે?’’
સિયાએ શરમાઈને કહ્યું, ‘‘સાહેલીને ત્યાં જઈ રહી છું.’’
થોડું અટકીને રાઘવે કહ્યું, ‘‘શું તું આપણા આ સંબંધને ફરી એક તક આપવા ઈચ્છે છે, પરંતુ તને ઠીક લાગતું હોય તો જ. હું પણ તારા વિશે ખોટું વિચારતો હતો. તું ખૂબ ટેલેન્ટેડ અને વ્યવહારુ છોકરી છે. શું તું ફરીથી મારી જિંદગીની સાથી બનવાનું પસંદ કરીશ?’’
સિયા બોલી, ‘‘રાઘવ, પરંતુ જેા મારા ભાઈ કેસ ચાલુ રાખશે તો?’’
રાઘવે કહ્યું, ‘‘જેા તું તૈયાર હોય તો હું બીજું બધું સંભાળી લઈશ.’’
સિયાએ પોતાની મમ્મીને જ્યારે આ વાત જણાવી ત્યારે તેમણે કહ્યું, ‘‘શું તને વિશ્વાસ છે કે રાઘવ તને પૂરો સાથ આપશે. હાલમાં તારા ભાઈ તારી સાથે ઊભા છે, બાદમાં જેા કંઈ બોલચાલ થશે કે વિવાદ થશે તો તેના માટે તું સ્વયં જવાબદાર હશે.’’
જેાકે સિયાએ પોતાનો નિર્ણય લઈ લીધો હતો. પહેલા ઘરના લોકોને કંઈ જ પૂછ્યા વિના રાઘવને તેણે પસંદ કરી લીધો હતો અને આજે કોર્ટ કેસ પછી ફરીથી રાઘવ સાથે સમાધાન કરવા જઈ રહી હતી.
આ વાત સાંભળતા સિયાના બંને ભાઈ ખૂબ ગુસ્સે થયા, પરંતુ સિયા પોતાના નિર્ણય પર અડગ રહી.
બીજી તરફ રાઘવનો પરિવાર પણ આ વાત માટે તૈયાર નહોતો, પરંતુ રાઘવે કોઈની પણ ચિંતા ન કરી અને સિયાના ઘરે પહોંચી ગયો.
સિયાના બંને ભાઈ આગળ હાથ જેાડીને રાઘવે કહ્યું, ‘‘મારી ભૂલ હતી કે મેં સિયા સાથે ખૂલીને વાત કર્યા વિના તેને પિયરમાં મોકલી દીધી હતી. અમે બંને છેલ્લા ૫ વર્ષથી વનવાસ વેઠી રહ્યા છીએ, પરંતુ આજે તમે મારી સિયાને ખુશીખુશી મારી સાથે વિદાય કરો, જેથી અમે પણ વનવાસમાંથી મુક્ત થઈને અમારા ગૃહસ્થજીવનમાં પ્રવેશ કરી શકીએ.’’

રંગબેરંગી રોશની

વાર્તા – ડો. અનીતા સહગલ ‘વસુંધરા’

દિવાળીનો તહેવાર નજીકમાં જ હતો, તેથી ક્યારેક-ક્યારેક ફટાકડાના અવાજ સંભળાતા હતા. વાતાવરણ ખૂબ સુંદર હતું. પોતાના શાનદાર રૂમમાં આદવિક શાંતિથી ઊંઘી રહ્યો હતો. એટલામાં તેના ફોનની ઘંટડી વાગી. ઊંઘમાં થોડી આંખ ખોલીને તેણે સમય જેાયો. રાત્રિના ૨ વાગ્યા હતા. તે વિચારવા લાગ્યો કે આ સમયે કોનો ફોન આવ્યો હશે.
પછી બબડતા હાથ લંબાવીને સાઈડ ટેબલ પર મૂકેલા ફોનને ઉઠાવ્યો અને બોલ્યો, ‘‘હેલો.’’
‘‘હા, શું તમે આદવિક બોલી રહ્યા છો?’’
‘‘હા, હું આદવિક બોલી રહ્યો છું. તમે કોણ?’’
‘‘આદવિક હું સિટી હોસ્પિટલમાંથી બોલી રહ્યો છું. શું તમે નિર્વેદને ઓળખો છો? અમને તમારો નંબર તેમના ઈમર્જન્સી કોન્ટેક્ટમાંથી મળ્યો છે.’’
‘‘જી, નિર્વેદ મારો મિત્ર છે. શું થયું છે તેને? બેડ પરથી ઊઠતા આદવિકે ગભરાયેલા સ્વરમાં કહ્યું.
‘‘આદવિક તમારા મિત્રને હાર્ટએટેક આવ્યો છે.’’
‘‘હવે કેવું છે તેને?’’
‘‘તે હવે ઠીક છે… જેાખમથી બહાર છે…’’
‘‘હું હમણાં જ આવું છું.’’
‘‘ના, હમણાં આવવાની જરૂર નથી. અમે તેમને ઊંઘનું ઈંજેક્શન અપાવી દીધું છે. તેઓ સવાર પહેલા જાગશે નહીં. તમે સવારે ૧૧ વાગ્યા પહેલાં આવી જજે. ત્યાં સુધીમાં ડોક્ટર પણ આવી જશે અને તમારી તેમની સાથે વાત થશે.’’
‘‘ઠીક છે.’’ કહીને આદવિકે ફોન મૂકી દીધો અને ફરીથી બેડ પર ઊંઘવાની કોશિશ કરવા લાગ્યો, પરંતુ ઊંઘ તેની આંખથી કોસો દૂર હતી. સમાચાર સાંભળીને તેનું મન બેચેન થઈ ગયું હતું. તે ફરી એક વાર ઊંઘવાની કોશિશ કરવા લાગ્યો, પરંતુ ઊંઘની જગ્યાએ તેની આંખોમાં વસી ગયા હતા ૨૦ વર્ષ પહેલાંના એ દિવસો જ્યારે આદવિક એન્જિનિયરિંગ કરવા ગયો હતો. એક મધ્યમવર્ગીય પરિવારનો મોટો દીકરો હોવાથી આદવિક પાસેથી તેના પરિવારને ખૂબ આશા હતી અને તે પણ પોતાના પગ પર શક્ય તેટલા વહેલો ઊભો થઈને પોતાના ભાઈબહેનના શિક્ષણમાં માતાપિતાને મદદ કરવા ઈચ્છતો હતો.

કોલેજ માં આવીને પહેલી વાર આદવિકનો સામનો તેના જ વર્ગના વિદ્યાર્થીઓ સાથે થયો, જેમને કુદરતે ખૂબ શ્રીમંત ઘરમાં જન્મ આપ્યો હતો. આ વિદ્યાર્થીઓમાંથી એક હતો નિર્વેદ. લાંબું કદ, ગોરો રંગ અને કર્લી વાળવાળો સુંદર ચહેરો. નિર્વેદ એક તરફ આકર્ષક વ્યક્તિત્વનો માલિક હતો, જ્યારે બીજી તરફ ભણવામાં અગ્રેસર હતો. શ્રીમંત માતાપિતાનું સૌથી નાનું સંતાન હોવાથી પૈસાનું સુખ અને પરિવારનો પ્રેમ હંમેશાંથી તેને મળ્યા હતા. દરેક પ્રકારની કળા પ્રત્યેની તેની પારખું નજર તેના વ્યક્તિત્વને એક અલગ જ નિખાર આપતી હતી. પોતાની ઘણી બધી ખૂબીઓના લીધે નિર્વેદ છોકરીઓમાં પણ પોપ્યુલર હતો. કોલેજની સૌથી સુંદર અને સ્માર્ટ છોકરી અધીરા, જે એક ડિફેન્સ ઓફિસરની છોકરી હતી, તે કોલેજના શરૂઆતના દિવસોથી નિર્વેદને ખૂબ પસંદ કરતી હતી.
જેાકે નિર્વેદને જેાઈને ક્યારેક-ક્યારેક સામાન્ય દેખાવના આદવિકને તેની ઈર્ષા થતી હતી. તેને લાગતું જણે કે કુદરતે બધું સુખ નિર્વેદની ઝોળીમાં નાખી દીધું છે. આમ પણ બંને વચ્ચે કોઈ સમાનતા નહોતી. એક તરફ આદવિક એક મધ્યમવર્ગીય પરિવારનો મોટો દીકરો તો બીજી તરફ નિર્વેદ એક શ્રીમંત પરિવારનો નાનો દીકરો. બંને વચ્ચે ક્યાંય કોઈ સમાનતા નહોતી.
તેમ છતાં આ બંને વચ્ચે સારી મિત્રતા થઈ ગઈ હતી. પહેલા વર્ષે બંને રૂમમેટ હતા, કારણ કે ફર્સ્ટ યરમાં રૂમ શેર કરવો પડતો હતો. તે દિવસોમાં આ બંનેની મિત્રતા એટલી મજબૂત થઈ ગઈ હતી કે બાકીના ૩ વર્ષ તેઓ આજુબાજુના રૂમમાં રહ્યા. બંનેની મિત્રતા ખૂબ અનોખી હતી. જ્યારે એક ઊંઘી ગયો હોય ત્યારે બીજેા મેસ બંધ થતા પહેલાં બીજાનું ખાવાનું તેના રૂમ સુધી પહોંચાડી દેતો.
એકનો પ્રોજેક્ટ અધૂરો જેાઈને બીજેા તેને કહ્યા વિના પૂરો કરી દેતો હતો. બંને એકબીજાને ખૂબ સપોર્ટ કરતા. જેા કોઈક વાર એક અભ્યાસમાં ઢીલો પડતો તો બીજેા તેને પુશ કરતો. ક્યારેય બંને વચ્ચે કોઈ ઝઘડો નહીં કે આશંકા પણ નહીં. કોલેજના શરૂઆતના દિવસોથી બંનેના ગ્રહો એવા મળી ગયા હતા કે બંને વચ્ચે આર્થિક, સામાજિક કે રંગરૂપ જેવી કોઈ અસમાનતા ક્યારેય આડે આવી નહોતી. જેકે બંને પોતાના અન્ય મિત્રો સાથે પણ સમય પસાર કરતા હતા, હરવાફરવા પણ જતા હતા, પરંતુ આ બધામાં આદવિક અને નિર્વેદ વચ્ચેની મિત્રતા અલગ જ હતી. ક્યારેક બંને એકબીજાની સાથે કલાકો સુધી બેસી રહેતા અને એક પણ શબ્દ બોલતા નહોતા, તો ક્યારેક તેમની વાતો પૂરી થવાનું નામ નહોતી લેતી. એકને બીજાની ક્યારે જરૂર છે તે જણાવવું પડતું નહોતું.

એક વાર રજાઓમાં આદવિકને નિર્વેદના ઘરે જવાની તક મળી. તેના પરિવારને પહેલી વાર મળવાની આ તક હતી. તેના માતાપિતા અને ૨ મોટા ભાઈ સાથે ૨ દિવસ સુધી આદવિક એક પરિવારના સભ્યની જેમ રહ્યો. અહીં ખૂબ મજા કરી અને આદવિકને પહેલી વાર જાણ થઈ કે સમાજના આટલા ખાસ લોકોનો વ્યવહાર પણ આટલો સામાન્ય હોઈ શકે છે. અહીં આદવિકે જેાયું કે આટલા પૈસા હોવા છતાં નિર્વેદના પરિવારજનોના પગ જમીન પર હતા. તેની મિત્રતા નિર્વેદ સાથે કેમ આટલી ગાઢ થઈ ગઈ હતી તે વાત હવે તેની સમજમાં આવી રહી હતી. પરત આવ્યા પછી પણ આદવિક તેના પરિવાર સાથે તેમાં પણ ખાસ કરીને તેની મા સાથે ફોન પર જેાડાયેલો રહ્યો હતો.
એક વાર સેમેસ્ટરની ફાઈનલ પરીક્ષા આવવાની હતી. તમામ વિદ્યાર્થીઓ મોજમસ્તી ભૂલીને અભ્યાસમાં ડૂબી ગયા હતા. આદવિક ભણતાંભણતાં કોઈ પુસ્તક લેવા નિર્વેદના રૂમમાં ગયો, ત્યારે જેાયું તો તે બેભાન પડ્યો હતો. માથા પર પોતાનો હાથ મૂક્યો ત્યારે જાણ થઈ કે તેને ખૂબ તાવ છે. પછી આદવિકે સહેજ પણ સમય ગુમાવ્યા વિના તરત બીજા મિત્રોની મદદથી તેને હોસ્પિટલ પહોંચાડ્યો. હોસ્પિટલ પહોંચતા ડોક્ટરે તરત તેને ઈંજેક્શન આપ્યું અને કહ્યું કે અત્યારે તેને એડમિટ કરવો પડશે. ખૂબ તાવ છે, તેથી રાત અંડર ઓબ્ઝર્વેશનમાં રાખવો પડશે. સવાર સુધીમાં દર કલાકે તાવ ચેક કરવો પડશે.
‘‘હું આ વાતનું ખાસ ધ્યાન રાખીશ અને જરૂર પડતા ડોક્ટરને બોલાવી લઈશ. હવે તમે લોકો જઈ શકો છો.’’ આદવિકે મિત્રોને કહ્યું ત્યારે બધા હોસ્ટેલ જતા રહ્યા. સવારે જ્યારે નિર્વેદની આંખ ખૂલી ત્યારે જેાયું તો આદવિક પણ ત્યાં બિલકુલ બાજુના બેડ પર ઊંઘી રહ્યો હતો, ‘‘અરે તું અહીં શું કરી રહ્યો છે? તારે પૂરી રાત ભણવાનું હતું ને.’’ તેને જેાઈને નિર્વેદે આશ્ચર્યથી પૂછ્યું.
‘‘અરે ના યાર, ઊંઘવાનું હતું, એટલે અહીં ઊંઘી ગયો.’’
એટલામાં નર્સ અને ડોક્ટર સાથે રૂમમાં દાખલ થયા. નર્સે ડોક્ટરને કહ્યું, ‘‘સોરી ડોક્ટર રાત્રે ઊંઘ આવી ગઈ હતી, તેથી દર કલાકે તાવ ચેક ન કરી શકી, પરંતુ મેં ઈંજેક્શન આપી દીધું હતું.’’
ડોક્ટરે નિર્વેદના બેડની પાછળથી ચાર્ટ ઉઠાવતા કહ્યું, ‘‘પરંતુ ચાર્ટમાં દર કલાકનું રીડિંગ છે.’’

નિર્વેદ ની નજર આદવિક તરફ ફરી ત્યારે તે આંખ મિચકારીને હસ્યો. થોડી વારમાં નિર્વેદની માનો ફોન આવ્યો, ‘‘બેટા હવે તબિયત કેવી છે?’’
‘‘ઠીક છે મા, પરંતુ તમને કેવી રીતે જાણ થઈ?’’
‘‘આદવિકનો ફોન આવ્યો હતો… ખૂબ પ્રેમાળ છોકરો છે. આજે તને પણ કહી રહી છું. હંમેશાં તું પણ આ જ રીતે તેની કાળજી લેજે, તેની કોઈ પણ મુશ્કેલીમાં ક્યારેય એકલો છોડીશ નહીં.’’ માએ કહ્યું.
જેાકે સમયની ગતિ કોલેજમાં થોડી વધારે ઝડપી હોય છે. ૪ વર્ષ ક્યાં પસાર થયા, તેની કોઈને જાણ ન થઈ. કોલેજના આ ૪ વર્ષમાં બધાને એન્જિનિયરિંગની ડિગ્રી આપીને તેમની પાંખોને નવી ઉડાણ માટે મજબૂત કરી દેવામાં આવ્યા હતા અને એક નવા આકાશ પર પોતાનું નામ અંકિત કરવા માટે મુક્ત કરી દેવામાં આવ્યા હતા.
નિર્વેદ અને અધીરાની સુંદર જેાડીના પ્રેમનો છોડ અત્યાર સુધીમાં એક વિશાળ વૃક્ષનું રૂપ લઈ ચૂક્યો હતો. બધા પોતાની કરિયરના લીધે અલગઅલગ જગ્યાએ જઈને સેટલ થઈ ગયા હતા, તેથી ક્યાં છે તેઓ તે કહેવું મુશ્કેલ હતું. પછી ધીરેધીરે બધાના લગ્ન પણ થવા લાગ્યા.
આદવિકના લગ્ન એક મધ્યમવર્ગીય પરિવારની ભણેલીગણેલી છોકરી ખનક સાથે થયા અને બંને વચ્ચે તાલમેલ પણ સારો હતો. એક વર્ષ પછી ખનકે દીકરાને જન્મ આપ્યો, ત્યારે એવું લાગ્યું જાણે કે ઘર ખુશીઓથી ભરાઈ ગયું ન હોય. બીજી તરફ નિર્વેદ અને અધીરાને પણ સારી નોકરી મળી ગઈ હતી, પરંતુ બંને હજી પણ લગ્ન કરવા ઈચ્છતા નહોતા. તેઓ હજી થોડા દિવસ પોતાની બેચલર લાઈફ એન્જેાય કરવા ઈચ્છતા હતા.
આદવિક પોતાની ઘરગૃહસ્થીની જવાબદારીને સરસ રીતે નિભાવી રહ્યો હતો. જ્યારે પોતાના વહાલા દીકરાને ખોળામાં લઈને આદવિક તેને પ્રેમ કરતો ત્યારે તેને દુનિયાના દરેક સુખ વામણા લાગતા હતા. બીજા વર્ષે ખૂબ ધૂમધામથી નિર્વેદ અને અધીરાના પણ લગ્ન થયા. લગ્નના થોડા દિવસ પછી નિર્વેદને એક એસાઈન્મેન્ટ માટે વિદેશ જવું પડ્યું. પછી ખબર નહીં કેમ, પરંતુ પરત આવતા અધીરાએ તેની સામે ડિવોર્સની માગણી કરી દીધી. નિર્વેદે ક્યારેય તેની કોઈ માગણીને પ્રેમના લીધે ઠુકરાવી નહોતી, તેથી તેની આ માગણીને અધીરાની ખુશી માનીને તેણે સ્વીકારી લીધી. તેમના લગ્ન એટલા દિવસ પણ ચાલ્યા નહીં, જેટલા દિવસ લગ્નની તૈયારી ચાલી હતી, ભૂલ કોની હતી. શું જૂની વાતોનું તેમના આ નિર્ણય પછી કોઈ મહત્ત્વ રહ્યું નહોતું. આખરે બંનેના ડિવોર્સ થઈ ગયા.

નિર્વેદ ના ડિવોર્સને સારો એવો સમય પસાર થઈ ગયો હતો. બધાના સમજાવવા છતાં નિર્વેદનું મન બીજા કોઈની તરફ ઝૂક્યું નહીં. અધીરા સાથેના ડિવોર્સે તેને એ હદે તોડી નાખ્યો હતો કે ફરીથી તે તેમાંથી બહાર ન આવી શક્યો. હવે નિર્વેદની ઉંમર પૈસા કમાવવા અને મિત્રોને મળવામાં પસાર થઈ રહી હતી.
નિર્વેદનો મિલનસાર વ્યવહાર અને ગાવાનો શોખ કોઈ પણ મહેફિલમાં રોનક લાવી દેતા હતા. પોતાના દરેક મિત્રના ઘરે તેનું સ્વાગત ખૂબ પ્રેમથી થતું હતું. પોતાના કલાત્મક સૂચન અને મનમોજી અંદાજના લીધે તે મિત્રોના પરિવારમાં પણ એટલો જ પોપ્યુલર હતો, જેટલો મિત્રોની વચ્ચે. દુનિયાના કોણ જાણે કેટલા બધા દેશમાં નિર્વેદને કામ બાબતે જવાઆવવાનું થયું હતું, પરંતુ આજે પણ તે પોતાના આલીશાન મકાનમાં એકલો રહેતો હતો. પૂરી રાત આદવિક આ જ યાદોમાં અટવાયેલો રહ્યો.
સવારના પહેલા કિરણ સાથે જ્યારે આદવિકની પત્ની ખનકની આંખ ખૂલી ત્યારે તેણે આદવિકને બારીની નજીક ઊભેલો જેાયો. તે બાહર જેાઈ રહ્યો હતો. વહેલા ઊઠવાનું કારણ પૂછતા આદવિકે પૂરી કહાણી બહાર ખનકને જણાવી દીધી. પછી તૈયાર થઈને સમય પહેલાં તે હોસ્પિટલ પહોંચી ગયો અને આઈસીયૂની વિંડોમાંથી નિર્વેદને જેાતો રહ્યો. પછી ડોક્ટર સાથે વાત કરતા જાણ થઈ કે રાત્રે લગભગ ૧ વાગે તેને હોસ્પિટલ લાવવામાં આવ્યો હતો. હાર્ટએટેક સીવિયર હતો, પરંતુ સમયસર તેને મદદ મળી ગઈ હતી. ‘હવે સ્થિતિ કાબૂમાં છે’ કહીને ડોક્ટર ચાલ્યા ગયા. આદવિક પૂછતો રહી ગયો કે ડોક્ટર તેને અહીં હોસ્પિટલમાં લાવ્યું કોણ હતું?’’
એટલામાં આદવિકે જેાયું તો એક મહિલા તે જ ડોક્ટરને બૂમ પાડતી આવી અને તેમને નિર્વેદ વિશે પૂછવા લાગી. આદવિક આશ્ચર્યથી તેની તરફ જેાવા લાગ્યો. તે લગભગ ૩૯-૪૦ વર્ષની સુંદર મહિલા હતી, જે ભારતીય નહોતી. તેનું ફ્રેન્ચ જેવું અંગ્રેજી બોલવું દર્શાવી રહ્યું હતું કે તે ઈંગ્લિશ સ્પીકિંગ દેશમાંની તો નથી. તે દેખાવે અરબી દેખાઈ રહી હતી. આદવિક પોતે પણ કામને લઈને ઘણા બધા દેશમાં રહી ચૂક્યો હતો, તેથી તે ઓળખી ગયો હતો.
એટલામાં નર્સે આવીને કહ્યું કે તમે પેશન્ટને મળી શકો છો. તેમને હવે રૂમમાં શિફ્ટ કરી દેવામાં આવ્યા છે. આદવિક રૂમમાં પહોંચ્યો ત્યારે તે મહિલા પહેલાંથી નિર્વેદના બેડની પાસે ખુરશી પર બેઠી હતી. તેની હાલત ઠીક નહોતી લાગતી.
નિર્વેદે તેની મુલાકાત કરાવતા કહ્યું, ‘‘આદવિક, આ મારી મિત્ર આબરૂ છે અને આબરૂ આ મારો મિત્ર આદવિક.’’

એટલામાં આદવિકે જેાયું કે એક મહિલા ડોક્ટરને બૂમ પાડતી આવી અને નિર્વેદ વિશે તેમને પૂછવા લાગી. આદવિક આશ્ચર્યથી તેની તરફ જેાઈ રહ્યો હતો…

આબરૂ ની આંખમાં નિર્વેદ માટે છલકતા ચિંતાના ભાવ ઘણું બધું કહી રહ્યા હતા. નિર્વેદની તબિયત હવે ઠીક લાગી રહી હતી. થોડી વાર પછી આદવિક તે બંનેને એકલા મૂકીને ત્યાંથી ચાલ્યો ગયો અને બહાર જઈને બેંચ પર બેસી ગયો. બેઠાંબેઠાં આદવિક નિર્વેદ અને આબરૂની કહાણી વિશે વિચારવા લાગ્યો. તેને જાણ હતી કે નિર્વેદ લગભગ ૪ વર્ષ પહેલાં એક ફોરેન એસાઈન્મેન્ટ માટે ઈજિપ્ત ગયો હતો અને ત્યાં તે ૨ વર્ષ રહ્યો હતો, પરંતુ આ આબરૂની કહાણી શું છે?
એટલામાં ડોક્ટરને સામેથી આવતા જેાઈને આદવિક તેમને નિર્વેદની તબિયત વિશે પૂછવા લાગ્યો, ડોક્ટરે દવાઓ અને ઈંજેક્શનના લિસ્ટની સાથે ઘરે લઈ જવાની મંજૂરી આપી દીધી.
રૂમમાં આવીને આદવિકે પૂરી વાત જણાવતા નિર્વેદને કહ્યું, ‘‘તું મારા ઘરે ચાલ, હું તને એકલો નહીં રહેવા દઉં.’’
સાંભળીને નિર્વેદે પ્રશ્નાર્થભરી નજરે આબરૂની સામે જેાયું ત્યારે તે પોતાની ફ્રેન્ચ ઈંગ્લિશમાં બોલી, ‘‘આદવિક તમે નિર્વેદની બિલકુલ ચિંતા ન કરો. હું તેમનું બરાબર ધ્યાન રાખીશ અને કોઈ જરૂર હશે તો તમને જણાવી દઈશ.’’
આદવિકે આશ્ચર્ય અને પરેશાની સાથે નિર્વેદ તરફ જેાયું, ‘‘અરે યાર, આ કેવી રીતે તને સંભાળશે? ન તે અહીંની ભાષા જાણે છે કે ન તેને અહીંની સિસ્ટમ સમજમાં આવશે.’’
આબરૂ તેમની હિંદીમાં થઈ રહેલી વાતચીતને ન સમજી શકવાથી થોડી દ્વિધામાં પડી ગઈ હતી, તેથી બોલી, ‘‘તમે અહીં બેસો ત્યાં સુધીમાં હું ડોક્ટરને મળીને આવું છું.’’
તેના જતા આદવિકે પ્રશ્નાર્થભરી નજરે ફરીથી નિર્વેદ તરફ જેાયું.
નિર્વેદે સ્પષ્ટતા કરતા કહ્યું, ‘‘તું જાણે છે કે હું થોડા વર્ષ પહેલાં ઈજિપ્ત ગયો હતો અને ત્યાં ૨ વર્ષ રહ્યો હતો. આબરૂ ત્યાં મારી કંપનીમાં કામ કરતી હતી. તે ત્યાંના એક જાણીતા પરિવારની છે. તે સમયગાળામાં તેના ડિવોર્સ થઈ ગયા હતા, તેથી તેનું નોકરીમાંથી મન ઊઠી ગયું હતું અને ખૂબ પરેશાન રહેવા લાગી હતી. પછી તેણે પણ નોકરી છોડી દીધી હતી.’’
‘‘તો પછી હવે શું કરે છે?’’
‘‘તેને કલા અને કલાકૃતિ વિષયની ખૂબ સારી પરખ છે અને આ જ તેનો શોખ હતો. તું જાણે છે કે મને પણ કલાના ક્ષેત્ર સાથે ખૂબ લગાવ છે. તો બસ, તેના નોકરી છોડ્યા પછી પણ અમારા સમાન શોખ હોવાથી અમારી મિત્રતા જળવાઈ રહી. પછી મારી સલાહ પર તેણે ભારતીય કલાકૃતિ પણ રાખવી શરૂ કરી દીધી.’’
‘‘પરંતુ તને અહીં આવ્યાને ૨ વર્ષ થયા છે, તો પછી તે હાલમાં અહીં કેમ?’’
‘‘અહીંથી ભારતીય કલાકૃતિને લઈ જવા માટે તે અહીં આવી છે. હજી તેનું કામ પૂરું નથી થયું, તેથી તે અહીં છે, પરંતુ જેવું તું સમજી રહ્યો છે તેવું કંઈ જ નથી.’’ નિર્વેદે પોતાની નજર ઝુકાવીને કહ્યું.
પછી નિર્વેદ અને આબરૂ નિર્વેદના ઘરે પરત આવી ગયા. ૧-૨ વાર આદવિક તેને મળવા નિર્વેદના ઘરે પણ ગયો અને નિર્વેદના ચહેરા પર પરત આવી રહેલી સ્વસ્થતાની રોનક જેાઈને અને આબરૂ દ્વારા લેવાઈ રહેલી સારસંભાળથી સંતોષ થતા તે પરત પોતાના ઘરે આવી ગયો.

આજે દિવાળીનો દિવસ હતો. આદવિક પર વહેલી સવારે નિર્વેદનો ફોન આવ્યો, ‘‘શું તું કાલે સવારે ૯ વાગે મારા ઘરે આવી શકે છે… મારે હોસ્પિટલ જવાનું છે.’’
‘‘શું થયું, બધું ઠીક છે ને?’’
‘‘હાહા, બધું ઠીક છે. ચેકઅપ માટે બોલાવ્યો છે.’’
‘‘ઠીક છે.’’
આદવિક બીજા દિવસે તેના ઘરે પહોંચ્યો ત્યારે તેને નિર્વેદ અને આબરૂ થોડા વધારે સારી રીતે તૈયાર થઈને બેઠેલા દેખાયા. તેની સમજમાં ન આવ્યું કે હોસ્પિટલ જવા માટે ભલા આટલું તૈયાર થવાની શું જરૂર છે. પછી વિચાર્યું છોડો ને યાર જેવી તેમની મરજી. પછી બહાર નીકળ્યા ત્યારે નિર્વેદે કહ્યું, ‘‘ગાડી હું ચલાવીશ.’’
‘‘અરે હું છું ને.’’
‘‘ના હું ચલાવીશ. હવે મને સારું છે.’’ નિર્વેદ જિદ્દ કરવા લાગ્યો.
આખરે હારીને આદવિકે તેને ગાડીની ચાવી આપતા કહ્યું, ‘‘ઓકે, આ લે.’’
પરંતુ થોડી વાર પછી ગાડીને હોસ્પિટલ તરફ જતી ન જેાઈને આદવિક બોલ્યો, ‘‘અરે યાર હોસ્પિટલ જવા માટેનો વળાંક પાછળ રહી ગયો. તારું ધ્યાન ક્યાં છે?’’
નિર્વેદે હસતાંહસતાં કહ્યું, ‘‘મારું ધ્યાન સીધું મારી મંજિલ પર છે.’’
‘‘અરે મંજિલ કઈ…’’ આદવિકનું વાક્ય હજી પૂરું પણ થયું નહોતું અને તેણે જેાયું તો ગાડી મેરેજ રજિસ્ટ્રારની ઓફિસ સામે જઈને ઊભી રહી.
‘‘નિર્વેદ યાર, અહીં કેમ થોભાવી?’’
‘‘અરે મેરેજ માટે બીજે ક્યાં જવાનું હોય.’’ નિર્વેદ ગાડીમાંથી બહાર નીકળતા જેારથી ખૂબ ખુશી સાથે હસ્યો.
‘‘મેરેજ… કોના છે? આ બધું શું છે?’’ આદવિક બોલ્યો.
ગાડીમાંથી બહાર આવ્યા પછી નિર્વેદ અને આબરૂએ એકબીજાના હાથમાં હાથ નાખીને એકસાથે કહ્યું, ‘‘આ બધું છે લગ્ન માટે અને તે પણ અમારા.’’ પછી બંને ખૂબ ખુશ થતા ખડખડાટ હસી પડ્યા.
આદવિકે આશ્ચર્યથી આબરૂ સામે જેાયું, ત્યારે તે શરમના માર્યા લાલ થઈ ગયેલા ચહેરા પર એક નવોઢાની ખુશી સ્પષ્ટ દેખાતી હતી.
‘‘સારું તો એમ વાત છે. અરે તમારે મને પહેલાંથી જણાવી દેવું હતું ને. આ બિચારાને ખોટો વહેલી સવારે દોડાવ્યો ને?’’
‘‘શું લગ્નના સાક્ષી અમે બંને બની જઈએ?’’ હસીને નિર્વેદે પોતાના તે જ જૂના ચિરપરિચિત અંદાજમાં કહ્યું.
આદવિક વિચારવા વિવશ થઈ ગયો કે જેની જિંદગી જીવવાની ઈચ્છા મરી પરવારી હતી, જેની નાવ કિનારે સફર પહેલાં ડૂબી ગઈ હતી, તેણે હવે નાવને પાર લગાવી અને તે પણ અજવાળા સાથે, દીવાની સાથે, ઉપરથી તેને દિવાળીની રંગબેરંગી રોશનીથી ભરી દીધી. આ રંગબેરંગી રોશનીવાળી પ્રેમની દુનિયા તને ખૂબખૂબ મુબારક મારા મિત્ર. દિવાળીના ફટાકડાના અવાજ ચારેય બાજુથી સંભળાઈ રહ્યા હતા. બધા ખૂબ ખુશ હતા. નિર્વેદ પણ દિવાળીની ભેટ રૂપે આબરૂને મેળવીને ખૂબ ખુશ હતો, સાથે તેનો મિત્ર આદવિક પણ.

વાંચવા માટે અમર્યાદિત વાર્તાઓ-લેખોસબ્સ્ક્રાઇબ કરો